Ruimtelijke strategieën voor slim verdichten

2016

Seminarie 'Projectontwikkeling: financiële haalbaarheid voor dummies'

Ruimtelijke planners beschikken over weinig houvast als projectontwikkelaars tijdens overleg of onderhandelingen argumenten op tafel gooien om de voorschriften en kwaliteitseisen van de stad als financieel onhaalbaar te bestempelen. Het seminarie van 18 april had tot doel ruimtelijke planners beter te wapenen in het beoordelen of die financiële argumenten al dan niet terecht zijn. Philip Borremans, (PMV) lichtte de verschillende elementen van financiële haalbaarheid bij projectontwikkeling toe: productmix, kosten, opbrengsten, risico,…evenals de specifieke randvoorwaarden: bodemsanering, onroerend erfgoed, stedenbouwkundige lasten, enz. Je vindt hier de presentatie.

2015

Studiedag perceel- en eigendomsoverschrijdende gebiedsontwikkeling

Duurzame gebiedsontwikkeling wordt vandaag zwaar gehypothekeerd door de versnipperde eigendomsstructuur. De ambitie om perceel- en eigendom overschrijdend te werken is jong, de ervaring beperkt maar essentieel in het kader van slim verdichten. Het Kenniscentrum organiseerde op maandag 2 februari 2015 in samenwerking met Philip Borremans van PMV een studienamiddag rond deze thematiek, die werd benaderd vanuit het opzetten en structureren van samenwerkingen tussen de verschillende betrokken actoren en de financiering van deze partnerships. Het programma bevatte naast een theoretisch gedeelte waarin Philip Borremans een kader schiep en de diverse aspecten afbakende ook een aantal illustratieve cases.  Je vindt hier de presentatie.

Studievoormiddag 'Eerste resultaten van een nieuwe projectaanpak bij perceelsoverschrijdende samenwerking'

Lageweg in de rand van Antwerpen is door historisch verontreinigde gronden, een gemengd gebruik, een grote leegstand en een hybride typologie exemplarisch voor vele gebieden in Vlaamse steden. Om typische struikelmomenten te ontlopen en de doelstelling van een innovatieve transitie van de ruimte te bereiken, werd door de stad Antwerpen in samenwerking met 51N4E, Connect & Transform en Rebel group een nieuw type projectaanpak ontwikkeld. Het Kenniscentrum Vlaamse Steden en OVAM begeleidden dit traject. De nieuwe projectaanpak typeert zich door een continue parallelle schakeling van dimensies als financiering, activering, coalitievorming, heroriëntering, sanering, ruimtelijke modellen, enz… Op 11 december organiseerden de Stad Antwerpen, OVAM en het Kenniscentrum Vlaamse Steden nodigen een studievoormiddag waar de eerste resultaten van deze nieuwe aanpak werden voorgesteld. Er werd dieper ingegaan op de instrumenten waarmee de verschillende doelstellingen zoals financiële mechanismes voor meerwaarde creatie, de sanering van historisch verontreinigende gronden in een perceelsoverschrijdende aanpak, bodem als potentie in een herontwikkelingsproject, verdichten en vernieuwen van werkgelegenheid en intelligentieopbouw bij een co-creatieve aanpak bereikt worden.  Je vindt hier de presentaties.

Workshopreeks 'Instrumentarium slim verdichten'

De in 2014 ontwikkelde workshops werden in 2015 ingericht.

2014

Uit het onderzoek 'Slim verdichten' uitgevoerd in 2013 blijkt dat de 13 Vlaamse centrumsteden en VGC om slim te verdichten of om de ruimte op een slimme manier te gebruiken, zowel gekende instrumenten als nieuwe experimentele werkwijzen inzetten om projectintenties vast te leggen, bouwprojecten te realiseren en beleid vorm te geven. In het onderzoek zaten heel wat mogelijkheden tot kennisuitwisseling tussen de steden en daarom bereidden  we in 2014 in samenwerking met de onderzoekers een workshopreeks voor. Aan de hand van de cases maakten de onderzoekers eerst een inventaris van interessante instrumenten. Je vindt hier de inventaris.

Op basis daarvan ontwikkelden de onderzoekers een programma voor 3 workshops rond de thema's van beleidskeuze naar juridisch kader (gelijkheidsbeginsel en rechtszekerheid), de overheid als actieve stedenbouwer en hoe beleidsdocumenten kunnen bijdragen aan slim ruimtegebruik.

2013

Onderstaande opdracht is intussen afgerond. Je vindt hier het integrale onderzoeksrapport.

Meer inwoners betekent meer behoefte aan woningen, betekent ook voorzien in scholen, winkels, zorgcentra, sport- en cultuurvoorzieningen, publieke ruimte, groen,… De ruimte is niet oneindig. We zullen meer moeten doen met dezelfde ruimte. Verdichten om te verdichten dreigt echter de leefbaarheid van de stad te bedreigen. De beschikbare infrastructuur zal bovendien tegemoet moeten komen aan de noden van verschillende doelgroepen morgen maar ook in de verdere toekomst. Behoeften fluctueren immers in de tijd, wat structurele oplossingen op het vlak van fysieke voorzieningen niet evident maakt.
Inzetten op slim ruimtegebruik en verdichtingsstrategieën kan een (gedeeltelijk) antwoord bieden op het snel nijpender wordende ruimtegebrek in onze steden en het daarmee samenhangende verlies aan ruimtelijke kwaliteit.

Uitvoerder

De uitvoering ligt in handen van AG Stadsplanning Antwerpen, die de opdracht uitvoert in 42 werkdagen.

Timing

De opdracht dient afgerond te zijn tegen 31 januari 2014.

Samenstelling stuurgroep

  • Els Bonnares (Aalst)
  • Isabelle Verhaert (Antwerpen)
  • Tristan Gobyn (Brugge)
  • Ganael Vanlokeren en  Veronique Claessens (Genk)
  • Simon Verledens (Gent)
  • Nancy Claesen (Hasselt)
  • Brecht Nuyttens (Kortrijk)
  • Kristine Verachtert  en Ilse Premereur  (Leuven)
  • Elke Dubin  (Mechelen)
  • Lieven Pascal (Oostende)
  • Leen Lauwers (Roeselare)
  • Bart Van Lokeren (Sint-Niklaas)
  • Hugo Meeus (Turnhout)
  • Caroline Englebert (Vlaamse Gemeenschapscommissie)
  • Stefaan Tubex (Team Stedenbeleid - Vlaamse overheid)

Tijdens de startstuurgroep werden de contouren van de opdracht in overleg met de stuurgroepleden verder verfijnd. Je vindt hier het resultaat daarvan.