Nieuwsbrief 75 - november 2015

​Hoe doe je aan gebiedsregie met een complexe saneringsproblematiek waar de overheid geen grondeigendom heeft? Hoe kan je productiviteit en wonen effectief verweven in een kwaliteitsvol stadsproject? Hoe neem je de financiële haalbaarheid van een project vanaf het begin mee? Complexe projecten vragen om een specifieke aanpak. Lageweg in de rand van Antwerpen is exemplarisch voor vele gebieden in Vlaamse steden door historisch verontreinigde gronden, een gemengd gebruik, een grote leegstand en een hybride typologie. Om typische struikelmomenten te ontlopen en de doelstelling van een innovatieve transitie van de ruimte te bereiken, werd door de stad Antwerpen in samenwerking met 51N4E, Connect & Transform en Rebel group een nieuw type projectaanpak ontwikkeld. Het Kenniscentrum Vlaamse Steden en OVAM begeleiden dit traject. De nieuwe projectaanpak typeert zich door een continue parallelle schakeling van dimensies als financiering, activering, coalitievorming, heroriëntering, sanering, ruimtelijke modellen, enz… Door de dimensies parallel aan te pakken kunnen struikelmomenten met de verschillende eigenaars en de buurt vermeden worden, waardoor een innovatieve transitie van de ruimte efficiënter gerealiseerd kan worden. Er wordt dieper ingegaan op de instrumenten waarmee de verschillende doelstellingen zoals financiële mechanismes voor meerwaarde creatie, de sanering van historisch verontreinigende gronden in een perceelsoverschrijdende aanpak, bodem als potentie in een herontwikkelingsproject, verdichten en vernieuwen van werkgelegenheid en intelligentieopbouw bij een co-creatieve aanpak bereikt worden. Stad Antwerpen, OVAM en Kenniscentrum Vlaamse Steden nodigen je van harte uit op 11 december in het Felixpakhuis voor de voorstelling van de eerste resultaten van een nieuwe manier om projecten aan te pakken. De verschillende betrokken partijen bieden je een inzicht in de unieke samenwerking. Bijkomend heb je ook de tijd om vragen die toepasbaar zijn op uw eigen expertise te stellen. Het volledige programma vind je hier en de bereikbaarheidsfiche hier. Inschrijven kan hier tot 4 december.

​Op donderdag 3 december 2015 lanceert Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, samen met Vlaams minister van Economie en Innovatie Philippe Muyters en Vlaams minister van Stedenbeleid Liesbeth Homans de oproep voor de Pilootprojecten Terug in Omloop. Plaats van gebeuren is La Tricoterie (rue Théodore Verhaegen 158 à 1060 Saint-Gilles). De aansluitende studienamiddag (13u – 17.30) moet stof ter inspiratie leveren. De Pilootprojecten Terug in Omloop zijn het resultaat van een samenwerking tussen Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport, Liesbeth Homans, viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding, de OVAM, het Team Vlaams Bouwmeester, Ruimte Vlaanderen, het Vlaamse Stedenbeleid en het Agentschap Ondernemen. De Pilootprojecten koppelen stedelijke transformaties aan economische transitie en geïntegreerde bodemsanering. Tijdens een strategische verkenning kregen deze Pilootprojecten drie duidelijke ambities: het realiseren van een evenwichtige ruimtelijke ontwikkeling, met grote aandacht voor productie in de stad - het dynamiseren van onderbenutte en verontreinigde terreinen op elk moment en een omslag maken naar een duurzaam materialenbeheer en een circulaire economie. De ambities werden concreet gemaakt en getoetst aan de Vlaamse situatie. Dit leverde vijf prototypische scenario's op. Deze prototypische scenario's zijn voorlopers of verbeeldingen van mogelijke Pilootprojecten. Ze schetsen een attitude en geven aan hoe binnen Pilootprojecten de geformuleerde ambities verbonden kunnen worden, maar ze schrijven niet voor wat een concreet Pilootproject moet zijn. Tijdens de studienamiddag (13u – 17.30) zal de voorstudie worden toegelicht en zal er aan de hand van een geïnspireerd innovatief project worden stilgestaan bij de opzet van de Pilootprojecten Terug in Omloop. Ook het concrete procesverloop en de praktische informatie met betrekking tot het indienen van kandidaturen worden uiteengezet. De namiddag sluit af met een receptie met aandacht voor enkele lopende innovatieve en inspirerende projecten uit Vlaanderen. Meer informatie over de Pilootprojecten Terug in omloop vind je hier en de inschrijvingsmodule hier.

​Om tegemoet te komen aan de vraag om de overload aan 'Europese' informatie (sites, events, projecten…) te filteren op hun belang voor de centrumsteden en een maximale doorstroming van de geselecteerde informatie naar de steden te garanderen zal het Kenniscentrum haar Europawerking verder digitaliseren via haar nieuwsbrief en website. In deze november editie vestigen we de aandacht op zeven initiatieven. Meer informatie vind je hier.

​Na tweeëntwintig jaren vervangt de Onroerenderfgoedprijs de Vlaamse Monumentenprijs. Aan de basis van deze verandering ligt het Onroerenderfgoeddecreet, met één overkoepelende regelgeving voor bouwkundig, landschappelijk en archeologisch erfgoed. Alle soorten onroerend erfgoed die publiek toegankelijk zijn, komen in aanmerking. De winnaar ontvangt 15.000 euro. Kandidaturen zijn welkom tot en met 1 maart 2016. Je vindt hier meer informatie, hier het reglement en hier de inschrijvingsmodule.

​De stedelijke groendienst van Sint-Niklaas verdeelde donderdag 12 november op de wekelijkse marktdag gratis 1.500 jonge bomen onder de marktbezoekers. Het is de start van de campagne 'Uit het goede hout gesneden'. Daarmee wil het stadsbestuur het belang van bomen in de kijker zetten. Bomen zijn van levensbelang voor de mens. Ze zuiveren de lucht, zuigen regenwater op, beschermen de bodem tegen uitdroging, houden geluid weg en hebben een grote esthetische waarde. Bomen zorgen ook voor biodiversiteit en voedsel. Om al die redenen wil het stadsbestuur de komende maanden het bomenbestand in Sint-Niklaas op een positieve manier in de kijker plaatsen met verschillende acties. De campagne wordt begeleid met een mobiele, vier meter hoge, meerstammige Zwarte Berk. Die krijgt een plaats op alle locaties waar de acties plaatsvinden. Je vindt hier meer informatie over de campagne van de stad Sint-Niklaas.

​Dienstverlening, citymarketing, beleidsparticipatie en co-creatie, community-vorming, evenementenbeheer: lokale besturen maken steeds meer gebruik van sociale media en de toepassingsgebieden zijn talrijker dan ooit. Daarbij wordt al lang niet meer enkel gedacht aan communicatie en marketing. Op de eerste 'Sociale-mediadag voor lokale besturen' op 8 december in Gent presenteert Nadja Desmet de resultaten van het onderzoek 'Het gebruik van sociale media bij lokale besturen' en geeft een overzicht van de (nieuwste) mogelijkheden. Daarnaast komen besturen zelf aan het woord over hun lokale praktijken. Lees hier meer.

​Het Europese URBACT-programma subsidieert netwerken van steden met als doel kennisdeling over duurzame stadsontwikkeling te stimuleren. De missie van URBACT is steden te laten samenwerken en oplossingen te bedenken voor gemeenschappelijke stedelijke uitdagingen. Op 11 september keurde URBACT 21 nieuwe partnerschappen goed waaronder het voorstel 'Growth by reconversion' ingediend door de stad Antwerpen, en het voorstel 'REFILL' van de stad Gent. 'Growth by reconversion' is een voortzetting van het onderzoek Labo XX dat bekijkt hoe een transformatie van de 20ste eeuwse gordel dit stadsdeel aantrekkelijker kan maken in Antwerpen. Binnen de context van URBACT zal werk gemaakt worden van een lokaal actieplan om de onderzoeksresultaten in de praktijk te brengen. De uitwisseling op Europees niveau met steden die met gelijkaardige uitdagingen kampen (o.a. Barcelona, Düsseldorf, Wenen, Solín en Casoria) zorgt voor de nodige inspiratie om het lokale beleid te versterken en te inspireren. Het stedennetwerk dat door de stad Gent wordt aangestuurd focust op 'tijdelijke invulling' en kreeg de naam 'REFILL'. De deelnemende steden in het netwerk (o.a. Bremen, Amersfoort, Poznan, Riga en Athene) zijn gekozen omdat ze reeds heel wat ervaring hebben opgebouwd en instrumenten hebben uitgewerkt om 'tijdelijke invullingen' te stimuleren en versterken (een agentschap, leegstandinventaris, beleid, fonds, platform …). Een overzicht van alle goedgekeurde netwerken vind je hier. Meer informatie over 'Growth by reconversion' vind je hier en over 'REFILL' hier.

​Meer dan ooit zetten steden en gemeenten in op een sterk fietsbeleid. Op de studiedag 'Argumenten voor een sterk fietsbeleid' stelt Fietsberaad Vlaanderen het handboek 'Sterk Fietsbeleid' voor. Burgemeesters, schepenen, mobiliteitsambtenaren, maar ook organisaties, handelaars en schooldirecteurs krijgen inspiratie voor lokale, overtuigende en soms ook gedurfde acties. Wat werkt er en hoe pakt u het aan? Zowel feiten, cijfers als goede lokale praktijken rond de fiets komen aan bod. Het programma is opgebouwd rond de thema's leefbaarheid, klimaat, gezondheid en verkeersveiligheid en focust afwisselend op wetenschappelijke inzichten en getuigenissen van gemeenten. Ook zullen de resultaten van de Fietstelweek worden bekend gemaakt en is er een debat met beleidsmakers en specialisten over de voorwaarden voor een sterk fietsbeleid en de verdere ontwikkeling van het fietsbeleid in Vlaanderen. Het volledige programma en alle praktische informatie vind je hier.

​Lokale besturen doen vandaag al heel wat voor een propere bodem en een duurzaam afval- en materialenbeheer. Repaircafés organiseren, oude gasfabrieken omtoveren tot nieuwe buurten, bedrijven en burgers sensibiliseren rond zwerfvuil, de inzameling van huishoudelijk afval optimaliseren, evenementen verduurzamen, (stookolie)tankslagen organiseren: het zijn maar enkele voorbeelden van waardevolle samenwerkingen tussen lokale besturen en de OVAM. OVAM heeft intussen alle voorbeeldverhalen gebundeld op een gloednieuwe website. Laat je hier inspireren.

​