Nieuwsbrief 91 - april 2017

​Zoals elk jaar presenteert het Kenniscentrum in haar jaarverslag een overzicht van haar werkzaamheden in het afgelopen jaar. Bij elk beeld hoort één van de thema's of programma's waarrond het Kenniscentrum in de loop van 2016 initiatieven heeft ontwikkeld. Neem hier een kijkje.

​Eind 2016 liep de tweede vijfjarige samenwerkingsovereenkomst ten einde, een derde samenwerkingsovereenkomst werd intussen door alle partners goedgekeurd. In 2016 brachten we een bezoek aan alle managementteams van de 13 centrumsteden en de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Dat leverde een longlist op aan programma's / uitdagingen die volgens hen de volgende jaren prioritaire uitdagingen zijn voor de stad. In samenspraak met het Dagelijks Bestuur werd die input vertaald in een voorstel tot prioriteiten voor de nieuwe programmaperiode 2017 – 2021. Drie programma's raakten in de vorige werkingsperiode reeds verankerd en worden de komende jaren gecontinueerd: 'Ruimtelijk rendement', 'O(mgeving) B(eleid) M(anagement) informatie' en 'Bovenlokale en stadsregionale arrangementen'. Vier thema's zijn nieuw en werden tijdens de Denkdag van 7 februari met 135 stedelijke ambtenaren en betrokken stakeholders verkend op nijpende uitdagingen en ambities en de rol voor het Kenniscentrum: smart cities, samenleven 3.0, innovaties in de stedelijke organisatie en toekomstgericht herbestemmen. De meerjarige programma's vonden intussen een aanzet van operationalisering in het jaarplan 2017. Je vindt dat jaarplan hier.

​In 2015 kocht de stad Leuven de negentiende-eeuwse spoorweghallen van de NMBS te Kessel-Lo over, om ze in te richten als woonsite met gemeenschapsdiensten. In afwachting van restauratie richtte een partnerschap van lokale organisaties en bedrijven de 'Centrale Werkplaatsen' en meer bepaald 'Hal 5' in tot een ontmoetings- en evenementenruimte, met een mix van tijdelijke activiteiten. Vanaf deze zomer herbergt de hal, eigenlijk een combinatie van drie hallen, een overdekte foodmarkt van duurzame ondernemingen, een veelheid van evenementen als rommelmarkten en tango-happenings en een bewegingshal geanimeerd door Cirkus in Beweging. Verenigingen en organisaties kunnen de ruimten huren, behalve voor fuiven of luide optredens. De buitenruimte doet dienst als verblijfsruimte en zone voor stadslandbouw. Eerder al richtte Stad Leuven op de voormalige spoorwegsite 'Central Park 3010' in, een tijdelijk park dat later definitief wordt ingericht. Je vindt hier meer informatie over het project.

​Om tegemoet te komen aan de vraag om de overload aan 'Europese' informatie (sites, events, projecten…) te filteren op hun belang voor de centrumsteden en een maximale doorstroming van de geselecteerde informatie naar de steden te garanderen zal het Kenniscentrum haar Europawerking verder digitaliseren via haar nieuwsbrief en website. In deze april editie vestigen we de aandacht op zes initiatieven. Meer informatie vind je hier.

​De combinatie van duurzaam, leefbaar én betaalbaar bouwen wordt in de stad almaar complexer. Een online reeks van stedelijk netwerk Stadslab 2050 van Stad Antwerpen belicht duurzame appartementsgebouwen, experimenteel opgezet maar door hun kwaliteit ook leerzaam. 'Grensverkenners' toont onder meer een omvangrijk cohousing project met 19 huishoudens in Berlijn, een wooncomplex van 84 appartementen met groene daken en terrassen bovenop een bestaand Rotterdams overheidscomplex, en nog veel meer. De reeks kadert in de ijver van Stadslab 2050 om samen met transitienetwerk DuWoBo en KBC duurzame woonexperimenten en –acties te stimuleren. Je vindt de reeks 'Grensverkenners' hier.

​Eind 2011 gingen de wijkbibliotheken in Rotterdam toe, om vervangen te worden door vijf multifunctionele vestigingen. In Rotterdam-West openden vrijwilligers en ondernemers de Leeszaal, een bottom-up wijkbibliotheek waar bewoners van 10 tot 19 uur komen ontlenen, lezen, werken, vergaderen en vooral veel koffie drinken. Behalve de 25.000 boeken zijn er ook computers en vijf kranten beschikbaar, elk in het Nederlands, Turks en Chinees, en vinden er met regelmaat taallessen, dichters- en filmavonden en zo meer plaats. Een buurman zorgt voor Wi-Fi. Zo'n tachtig Rotterdammers van hoog- tot ongeschoold en afkomstig uit alle delen van de wereld runnen de bibliotheek als een plek waar iedereen iedereen ontmoet. Je vindt de website 'Leeszaal' hier.

​Indien een bewonersgroep, een vereniging of individu tot voor kort in Antwerpen een activiteit of project wou opzetten, moest die zijn weg zoeken in uiteenlopende procedures en subsidieregels op stads- en/of districtsniveau. Begin 2016 integreerde de stad alle stelsels en budgetten in het domein samenlevingsopbouw in één reglement, met één aanspreekpunt, de Stadsmakers, en met een drievoudig doel: verbetering van de woonomgeving, verhoging van de leefbaarheid en Antwerpenaars betrekken bij de samenleving. De stap van kleine naar grotere activiteiten en projecten (al dan niet met partners) werd verkleind. Het resultaat is dat klassieke activiteiten steeds meer gezelschap krijgen van jonge initiatieven in transitiegeest: inrichting van een tijdelijke camping, (her)aanleg van een plein of van een collectieve tuin, samenwerking met een vereniging voor mindervaliden,… kortom organisaties die verbindingen trachten te maken. De organisator krijgt bij een subsidie meteen een peter of meter die het project mee begeleidt en opvolgt. Het online platform Stadsmakers vind je hier.

​Gent ontvangt de Prijs Publieke Ruimte 2017, jaarlijks uitgereikt door Infopunt Publieke Ruimte, voor buurtpark De Porre. De stad transformeerde de voormalige fabriekssite in een ontmoetingsplek met onder meer een zittribune, een speelvijver en een avontuurlijke speelzone. Het park maakt de verbinding tussen diverse scholen, woningen en voorzieningen. Een oude koeltoren en stoomturbine reminisceren aan de voormalige industriële site en aan de oude stoomweverij-spinnerij De Porre.
De publieksprijs Publieke Ruimte ging naar de Rik Wouterstuin, een Mechelse stadstuin gesitueerd op een voormalig parkeerterrein dat grenst aan een vliet. De vliet werd weer opengemaakt en beplant met waterplanten. De tuin werd ingericht met replicabeelden van Rik Wouters. Je vindt hier meer informatie over de twee projecten.

​Hoe stem je lokale energieproductie en –consumptie af op mekaar? De stad Utrecht heeft ervaring. Hoe beïnvloeden goederenstromen, water-, energie- en andere stromen de levenskwaliteit van een stad? De stad Antwerpen onderzoekt dit in 'Metabolisme van Antwerpen, stad van stromen'.
Heb je te maken met lokaal energie- en klimaatbeleid, met circulaire economie, slim ruimtebeleid of verwante thema 's, verken dan het programma van de tweejaarlijkse energie- en klimaatdag van VVSG en provincie Antwerpen. Het bevat een waaier aan actuele praktijkvoorbeelden gesitueerd in een lokale beleidscontext. Ook sociaalgerichte cases als: hoe pak je met renovatie-audits en energetische verbouwingen de energiearmoede structureel aan, d.i. het Gents project 'Dampoort knapt op'. De visionaire transitie-econoom Jeremy Rifkin plaatst alle experimenten en bevindingen in een verbindend kader. Het programma en het inschrijvingsformulier vind je hier.