Nieuwsbrief 144

Op 28 april 2022 organiseren minister Somers, het team Stedenbeleid van het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB), het Hannah-Arendt Instituut (HAI) en Architecture Workroom Brussels (AWB) de studiedag 'Stadsvernieuwing & Stedelijkheid 2002 -2022 - 2042'. De studiedag die doorgaat van 9 tot 17 uur in het Lamot Congrescentrum (Mechelen) richt zich tot beleidsmakers, stadsmakers, deskundigen in stedelijkheid en stedenbeleid, studiebureaus of ontwerpers.

In steden worden als eerste antwoorden gevonden op maatschappelijke uitdagingen, antwoorden en uitdagingen die weliswaar voortdurend in beweging zijn. In stadsvernieuwingsprojecten zie je het geïntegreerd werken aan oplossingen in de praktijk gerealiseerd worden. De afgelopen 20 jaar zijn onze steden tastbaar getransformeerd door geslaagde stadsvernieuwing die duidelijk de aantrekkelijkheid, leefbaarheid en duurzaamheid van onze steden verhoogde.

Op deze studiedag wordt nagedacht hoe we de stad van morgen vorm geven. Hiervoor wordt verder gebouwd op de resultaten van het traject met het Hannah Arendt Instituut waarin een vernieuwde visie op stadsvernieuwing en stedelijkheid ontwikkeld wordt. De tentoonstelling 'Stadsvernieuwing is mensenwerk' van Architecture Workroom Brussels blikt terug op 20 jaar stadsvernieuwing en de betekenis ervan voor Vlaanderen.

In de namiddag word je uitgenodigd in workshops mee te reflecteren over stedelijke uitdagingen waar we met stadsvernieuwing vandaag en morgen een antwoord op dienen te geven. In de workshops komen belangrijke vraagstukken aan bod: betaalbare, voorzienende en inclusieve stedelijke woonomgevingen, duurzame herbestemming, reconversie en renovatie van vastgoed in de stad, slimme publieke infrastructuur in de stad, collectieve stedelijke energielandschappen, productieve stadswijken en natuurlijke stad en stadsoases.  Je vindt hier het programma, hier alle praktische informatie en hier de inschrijvingsmodule.

​Elk jaar gaan er honderden voetbalvelden aan planten en struiken verloren omdat het groen moet wijken voor sloop of renovatie van woonwijken.

De Nederlandse Stichting Struikroven redt het bestaande groen uit voor-en achtertuinen en geeft het in de omgeving een nieuwe bestemming. Daarbij wordt samengewerkt met buurtbewoners en een groenexpert, maar ook met woningcorporaties, projectontwikkelaars of gemeenten. Het groen krijgt een tweede leven in tuinen van omwonenden, op plekken in de openbare ruimte of in een zgn. Roverstuin. Dat is een 'logeertuin' voor planten. Om te voorkomen dat planten die overblijven na een Struikroofactie alsnog worden vernietigd, worden ze tijdelijk verplant in de Roverstuin. De planten worden verzorgd en zijn zo later toch te gebruiken door bewoners of initiatieven uit de regio.

Stichting Struikroven maakt een opmars in Nederland. Gestart als buurtinitiatief in Eindhoven, wordt de stichting steeds vaker ingeschakeld om groen te redden van de sloop. Projectontwikkelaar Heijmans, woningbelegger en -verhuurder Vesteda, circulair oogster New Horizon Urban Mining, sociaal vastgoedbeheerder Gapph en Fonds NME hebben de handen ineen geslagen om Stichting Struikroven te helpen bij de realisatie van een Struikroven Academy. Met deze Academy worden in heel Nederland lokale Struikrovers opgeleid om samen met bewoners planten en struiken te redden als er in een buurt nieuwbouw- of renovatieprojecten worden uitgevoerd. Op deze manier ontstaat er een landelijk dekkend netwerk. Meer informatie over struikroven vind je hier.

WePlog. Zo heet de app die joggen en zwerfvuil opruimen combineert. Ook voor gemeentebesturen zoals bijvoorbeeld Brugge, een van de koplopers in het 'ploggen', is de app een handige tool. Door de overzichtelijke kleurcode zien de gebruikers waar in hun buurt recent geplogd werd en welke straten nog een opruimbeurt moeten krijgen. Bij de start zijn alle straten rood gekleurd, tijdens het ploggen verandert de rode kleur naar oranje om aan te geven dat een plogger actief is in een bepaalde straat. Na het ploggen kleurt de straat groen.

De stad Brugge motiveert jongeren, familie, collega's, buren, scoutsgroepen, klassen en vrienden om mee te ploggen. Ploggers worden ook beloond, en dit door het aanplanten van bomen. Dankzij het Brugse ploggen werden in 2021, 748 bomen geplant. Het gebruik van de app past voor Brugge dan ook volledig binnen de klimaatstrategie en het milieubeleid van de Stad. Je vindt hier meer informatie over het ploggen in Brugge, hier een artikel over de app en haar bedenkers en hier meer informatie over de app en hoe deze ingezet kan worden.

In de voorbije twee jaar werd ons leven digitaler dan ooit tevoren. Een indrukwekkende digitale sprong, als je alle vernieuwingen op een rij zet: we kregen afstandsonderwijs, installeerden thuiskantoren, vragen een PCR-test aan, krijgen steeds meer e-dienstverlening van de gemeente en moeten reserveren voor een bezoek aan het zwembad.

Maar is iedereen eigenlijk wel mee met die digitale trein? En zijn er voldoende zitjes voor mensen in armoede, nieuwkomers, ouderen, anderstaligen en laaggeletterden?  En wat met hogeropgeleiden die een halte misten?  Het artikel dat je hier vindt, verkent het vraagstuk via gesprek met ervaringsdeskundigen, onderzoekers, digitale experts en armoede-organisaties.

Een gebiedsgericht project heeft een thema en grenzen die het gebied waarop het project betrekking heeft afbakent.  Bovendien starten projecten nooit van nul, er zijn lessen uit het verleden. Er is heel wat ervaring en knowhow voorhanden bij diverse groepen van betrokkenen die niet altijd dezelfde belangen hebben. Die diversiteit aan stakeholders mede-eigenaar laten worden van de vraag, het proces en van de uitkomst van een proces is essentieel.

De Vlaamse Milieumaatschappij liet een praktisch handboek samenstellen om die mix in goede banen te leiden. Je vindt er negen principes en alle fasen van het projectplan. Achter in het handboek vind je een toolboek met negen sjablonen om in een participatief proces mee aan de slag te gaan.

En met een beetje verbeelding en wat aanpassingen hier en daar kan je het handboek en de toolbox ook hanteren voor heel andere participatieve trajecten.  Je vindt hier het handboek en de toolboek.

Gezondheidsgegevens (bv. resultaten van medische onderzoeken, vaccinatie, ziekten, behandelingen, alcoholgebruik of roken…) zijn belangrijk om de individuele gezondheid te verbeteren en ons gezondheidssysteem performanter te maken. Maar het gebruik en het delen van deze data roepen ook vragen op: wat vinden burgers hiervan? Voelen burgers zich voldoende geïnformeerd? Met wie willen ze hun gegevens delen, en met welk doel?  Voor een antwoord op deze vragen vroeg de Koning Boudewijnstichting aan Incidence om een bevraging uit te voeren over de kennis en het vertrouwen van burgers wat betreft het gebruik en het delen van hun gezondheidsgegevens. Daarvoor werd een representatief staal van 2.000 Belgen tussen 18 en 75 jaar telefonisch bevraagd tussen 15 juni en 13 augustus 2021. Uit die bevraging bleek dat bijna één op de twee Belgen niet weet wat verstaan wordt onder 'gezondheidsgegevens' en nog nooit gehoord heeft van het elektronisch medisch dossier en dat meer dan drie op de vier Belgen bereid zijn hun persoonlijke gezondheidsgegevens te delen, op voorwaarde dat dit beperkt blijft tot de sector van de gezondheidszorg.

Om het thema van gezondheidsgegevens uit te diepen publiceerde de Koning Boudewijnstichting de brochure 'Zorg voor je data', die vertrekt van vragen die burgers zich stellen. De resultaten van de bevraging over wat burgers weten over het gebruik van hun gezondheidsgegevens en hoe groot hun vertrouwen is worden verder toegelicht.

Je vindt hier een samenvatting van het onderzoek uitgevoerd door Incidence en hier de brochure 'Zorg voor je data'.

​Het klimaat wijzigt en die verandering zorgt voor heel wat uitdagingen, ook op lokaal niveau. Wat kunnen we doen aan wateroverlast in Vlaanderen? Hoe kunnen we overstromingsveilig bouwen? Wat leren individuele beschermingsprojecten ons over een efficiënte aanpak? Deze en nog veel meer vragen werden beantwoord in het webinar Wateroverlast dat de Vlaamse Milieumaatschappij organiseerde op 15 februari 2022.

Tijdens het webinar wordt eerst het probleem geschetst en wordt daarna op zoek gegaan naar oplossingen. Daarbij wordt de rol van lokale besturen sterk belicht, eerst theoretisch en daarna aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden.   

Het webinar wateroverlast is onderdeel van een reeks webinars over klimaatoplossingen waarin samen met VMM op zoek gegaan wordt naar een lokale aanpak voor de klimaatverandering.

Alle informatie over het webinar wateroverlast op 15 februari 2022, inclusief een compilatie van de hoogtepunten en de volledige opname van het webinar vind je hier en een samenvattend document met alle informatie over en linken naar alle eerdere webinars hier.

​​Van 19 tot en met 21 april 2022 vindt in Antwerpen de Smart City Week 2022 plaats. Tijdens deze themaweek brengen Slimme Regio Vlaanderen, Imec en The Beacon iedereen met interesse voor digitale technologie en in het bijzonder Smart Cities samen. Zowel bedrijven als lokale besturen worden uitgenodigd voor een reeks inspirerende lezingen, werksessies en masterclasses over de slimme stad.

De week wordt afgetrapt met een lunchsessie waarop de lopend Vlaamse opportuniteiten op vlak van slimme technologie worden belicht. In een namiddagsessie wordt verder ingezoomd op de Vlaamse bouwstenen voor een slimme stad, met name VLOCA, OSLO en de Vlaamse Sensor Data Space. Later op de week volgen zeer uiteenlopende sessies over onderwerpen als digitale inclusie, de digital Twin, het Europese Smart City Start-up landschap, burgerbetrokkenheid en het klimaatneutraal ontwerpen van wijken.  

Rode draad doorheen de hele week is de ondersteunende rol die technologie, en technologiebedrijven, kunnen spelen in het tackelen van de maatschappelijke uitdagingen in een slimme stad.   Plaats van afspraak is The Beacon, in Antwerpen.

Meer informatie over de Smart City week en de inschrijvingslinken voor elke sessie vind je hier.

De Publica Awards zijn een beetje de Belgische Oscars voor overheidsinitiatieven. De ingediende projecten, die overheidsopdrachten zijn, moeten gegund zijn en/of in uitvoering zijn. Indienen kon in vijf categorieën.

In de categorie 'Corporate Responsibility' waren de speerpunten zorg dragen voor het klimaat of risicopreventie integreren in producten en acties.

Stadsplanning, infrastructuur en mobiliteit stonden centraal in de categorie 'Urban Development, Infrastructure & Mobility'. Stadsplanning, infrastructuur en mobiliteit hebben als doel plaatsen en mensen samen te brengen en verbindingen te creëren. In een voortdurend veranderende wereld met snelle technologische en digitale veranderingen zijn stedelijke ontwikkelingen, bouwactiviteiten, infrastructuur en mobiliteit de hoekstenen van een diepgaande transformatie van onze samenleving.

Hoe de publieke sector kan inspelen op de snelle en radicale veranderingen op het vlak van technologie, nieuwe communicatiemogelijkheden, papierloos werken, nieuwe verwachtingen en noden van de burgers stond centraal in de categorie 'Technology'.

In de categorie 'Heritage & Architecture' ging het over architecturaal erfgoed gedefinieerd als alle constructies gemaakt door de mens met een aanzienlijke waarde. Het kan een grote historische waarde hebben of het kan een belangrijk symbool zijn voor een culturele identiteit. Het werk verdient het om bewaard te worden voor de toekomstige generaties zodat zij kunnen evolueren met hun geschiedenis in het achterhoofd.

Bij de categorie 'Security & Safety' e Publica Award "Security & Safety" lag de focus op publieke projecten omtrent veiligheid.

Je vindt hier een overzicht van alle ingediende projecten met telkens een toelichting bij elk van de projecten en hier een overzicht van de winnaars die op 18 maart bekend werden gemaakt.