Veranderend speelveld vraagt andere overheid

Every week we highlight a study, publication or book on social/urban issues or policy tasks. Enjoy your studies!

2025

Week 24		Demand pressure indicators based on web data The state of the housing market is often monitored using trends in transaction prices and the number of sales. Although these statistics provide valuable insights into the final market outcomes, they only provide a limited picture of the underlying dynamics. Steunpunt Wonen therefore explores five indicators in a new report based on search data, whether or not linked to transaction data. The link between these data provides insight into the sales process and the friction between supply and demand. The five indicators examined in this report are (1) the ratio of the sales price to the asking price, (2) the number of days a property is offered on the market before it is sold, (3) the chance that a property advertised online is sold, (4) the amount of online search behavior, and (5) the chance and size of adjustments to the asking price. You can find the publication here .
Week 23		De civiele ruimte vrijwaren voor een vitale democratie The civil space is the place where citizens can organize themselves, make their voices heard and make social change possible. Civil society organizations are the beating heart of this. But that space is not unlimited. It shifts, sometimes subtly, sometimes tangibly. In a knowledge dossier, drawn up on behalf of Socius, a support center for socio-cultural work, a consortium of KULeuven (Lode Vermeersch) and UAntwerpen (Stijn Oosterlynck) in collaboration with Filip De Rynck and Bram Verschuere (both UGent) maps out these evolutions. You can find the publication here .
Week 22		Control over information: how we make low-literate people more resilient to disinformation In the autumn of 2024, Mediawijs, VRT, Beeld & Geluid and Netwerk Mediawijsheid joined forces to organize focus groups in Flanders and the Netherlands on the resilience of low-literate people to disinformation. More than 40 professionals from various sectors, such as healthcare, welfare, libraries, research, language development and education, came together to share knowledge and experiences. The central question was: how can we better support low-literate people in their search for reliable information and protect them from disinformation? You can find the report here , which provides a complete overview of the insights and regional recommendations for Flanders andmore information about the project here.
Week 21		Climate and Society Report The report Climate and Society - Citizen Perspectives shows how people in the Netherlands think about the climate and the policy that goes with it. What are their concerns, what do they consider important, and do they feel involved in the choices that are made? The findings show that many people consider the climate important, but also have doubts about the government's approach. There is a need for clear policy, fairness in the distribution of costs and more involvement of citizens. This report provides insights that can help to better align climate policy with what people consider important and need. You can find the report here and the appendices here.
Week 20		Inspiration book Desi gns for encounters Housing corporation Woonin works on neighborhoods where people feel at home and tenants can meet each other. Spontaneously, during a walk or when coming home to the living gallery. But also organized, for example by exercising together in the courtyard or during the weekly coffee moment in the shared living room. Woonin calls these strong residential communities. They form the basis for a better neighborhood. This corporation wants their buildings to be designed with encounters in mind. A design that fits the location and the (intended) residents. A design in which the balance is sought between privacy and community. Encounters require a different design in every location. Good integral design for encounters requires quite a lot. The design aspects are difficult to capture in hard requirements. The inspiration book contains examples and references of buildings where encounters are central. Both in their own buildings and in projects of others. You can find the inspiration book here .
Week 19		Fairground activities . A guide for local authorities This brochure provides clarification of the renewed Flemish legislation, but does not have the ambition to replace the legal texts or to discuss each article in detail. When drawing up a municipal regulation or in a dispute, it remains important to also consult the legal texts themselves. You can find the brochure here .
Week 18		Heat Map Study This report draws up a heat map for Flanders, in accordance with European reporting requirements. In addition, the report can support local initiatives: municipalities, provinces, project developers can use the data provided to develop local plans for the sustainability of the heat and cold demand. The heat map can be a first step for a heat zoning plan and further implementation of projects around sustainable heat and cold. You can find the report here .
Week 17		Nature-inclusive construction: Beyond passion At the moment, it is often the passionate individuals who, as true pioneers, overcome obstacles and seize opportunities to create more space for nature inclusiveness within a project. This leads to admirable best practices. But because the 'intrinsic pioneer mentality' is personal, this way of working is not being scaled up. How do nature-inclusive practices become part of the DNA of organizations? How do colleagues also get concrete tools to make projects nature-inclusive? In this publication, Marijke Dijkshoorn describes what is needed to make nature-inclusive construction self-evident. She does this from a systems approach, supplemented with concrete examples. You can find the publication here .
Week 16		Green public procurement and the circular economy Het opnemen van groene clausules in overheidsopdrachten wordt geleidelijk aan een verplichting in bepaalde sectoren in de Europese Unie. Zo bevat, onder andere, de verordening Ecodesign for Sustainable Products Regulation, die de productmarkt voor zowel publieke als private kopers zal transformeren, specifieke bepalingen over het gebruik van "Green Public Procurement" (GPP). Tot nu toe was de Europese wetgeving inzake overheidsopdrachten veel meer gericht op "hoe te kopen" dan op "wat te kopen". Dit is aan het wijzigen. Dit rapport onderzoekt de rol van GPP in de transitie naar een circulaire economie door middel van een analyse van het Europese regelgevingskader in termen van zowel hard (e.g. Batteries Regulation, etc.) als soft law (werkdocumenten van de Commissie). Ook relevante Europese wetgeving die nog in de goedkeuringsfase zit (e.g. Construction Products Regulation, etc.), wordt meegenomen. Een overzicht van bruikbare modelclausules voor de implementatie van GPP laat zien hoe deze clausules kunnen bijdragen aan de bevordering van de circulaire economie bij overheidsopdrachten. Daarom zijn ze in dit rapport ingedeeld volgens de 9-Rstrategieën. Je vindt het rapport hier.
Week 15		Je meerjarenplan verduurzamen via de SDG's Heel wat lokale besturen werkten de voorbije jaren al actief aan de realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's). De nieuwe Beleids- en Beheerscyclus (BBC) biedt de ideale opportuniteit om je lokaal beleid te versterken aan de hand van het maatschappelijk relevant doelstellingenkader van de SDG's. De inspiratiegids ondersteunt je om de SDG's op een efficiënte en effectieve manier mee te nemen bij de opmaak, implementatie en opvolging van je meerjarenplan (MJP). Je vindt de inspiratiegids hier.
Week 14		Participatie bij ontharding Via participatie betrek je belanghebbende partijen zoals burgers, organisaties en bedrijven, om onthardingsprojecten naar een hoger niveau te brengen. Het doel? Meer draagvlak voor en betrokkenheid bij je project, innovatievere en lokaal geënte oplossingen, inbreng van lokale kennis, het versterken van de gemeenschap en eigenaarschap over het project. Deze gids biedt je de inspiratie om zelf een participatietraject uit te werken binnen een onthardingsproject. Je vindt de gids hier.
Week 13		Een verkennende studie naar dodelijk en niet-dodelijk eergerelateerd geweld Eergerelateerd geweld, ook bekend als geweld uit naam van de familie-eer, is een complex en gevoelig onderwerp. Doorgaans verwijst het naar geweld dat wordt gepleegd om de eer van de familie te beschermen of te herstellen wanneer deze in het geding komt. KIS voerde een verkennend onderzoek uit, bestaande uit een literatuurverkenning en een expertmeeting, om meer inzicht te krijgen in de factoren die dodelijk en niet-dodelijk eergerelateerd geweld beïnvloeden. Je vindt het rapport hier.
Week 12		Water op wijkniveau Door op wijkniveau slimme oplossingen zoals ontharding, natuurlijke infiltratie, locatiegeschikte beplanting en ruimte voor water te voorzien, kan je voor die wijk en de omliggende omgeving wateroverlast voorkomen en droogte tegengaan. Je vindt hier de ideale startersgids om als lokaal bestuur aan de slag te gaan in jouw gemeente.
Week 11		Thema-audit 'Handhaving milieuaspecten van de omgevingsvergunning' Audit Vlaanderen voerde in de periode februari 2023 – juni 2024 de thema-audit 'Handhaving milieuaspecten van de omgevingsvergunning' uit bij 10 lokale besturen. In deze thema-audit ging Audit Vlaanderen na in welke mate de geauditeerde lokale besturen voldoende beheersmaatregelen ontwikkelden en gebruiken om binnen de toegekende handhavingsbevoegdheden voor de milieuaspecten van de omgevingsvergunning te kunnen handhaven en zo een redelijke zekerheid te kunnen bieden dat: (1) het helder is hoe het lokaal bestuur deze handhaving ziet en organiseert; (2) de basiselementen aanwezig zijn om op een georganiseerde wijze aan handhaving te kunnen doen; (3) de handhavingsfunctie, de ruimere organisatie en de andere handhavingsactoren gestructureerd samenwerken aan handhaving en kunnen interageren met de vergunningverlenende instanties; (4) de voorwaarden aanwezig zijn om op een bekwame, objectieve en integere wijze aan handhaving te kunnen doen. Je vindt het globaal rapport hier.
Week 10		Leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten. Een overzicht van de regelgeving Conform het decreet van 19 april 1995 houdende maatregelen ter bestrijding en voorkoming van leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten en de Vlaamse Codex Fiscaliteit van 13 december 2013 is er een heffing voor leegstaande en/of verwaarloosde bedrijfsruimten en zijn er subsidies voor projecten die leegstaande en/of verwaarloosde sites nieuw leven inblazen. De publicatie legt uit hoe een bedrijfsruimte terechtkomt op de Inventaris, wanneer de heffing is verschuldigd en hoeveel die bedraagt, wat de mogelijkheden zijn tot schrapping en opschorting en het verkrijgen van een subsidie. Je vindt de publicatie hier.
Week 9		Vlaamse Health Data Space project Dit rapport presenteert de bevindingen van het onderzoeksproject 'Vlaamse Health Data Space', uitgevoerd in het kader van de Europese Health Data Space-verordening, in samenwerking met IMEC, het Data4PHM-consortium en het KU Leuven Center for IT & IP Law. Het project onderzocht de gezondheidsdata-gereedheid van het Vlaamse zorglandschap op business-, governance- en technisch vlak. Tijdens het onderzoek werd een use-case-gedreven aanpak gehanteerd, waarbij op pragmatische wijze technische proof-of-concepts werden uitgewerkt in samenwerking met actoren uit het zorglandschap. Daardoor konden niet alleen inzichten worden verkregen, maar werd ook bewustwording en vertrouwen gecreëerd binnen de sector. Dit eindrapport bundelt de onderzoeksresultaten en kan dienen als basis voor vervolgprojecten rond de implementatie en het gebruik van Health Data Spaces. Je vindt hier het eindrapport en hier de bijlagen.
Week 8		Cera lanceert 'Startersgids: Hoe geef je een coöperatief woonproject vorm?' Steeds meer worden de mogelijkheden van coöperatief wonen onderzocht als antwoord op de woonuitdagingen van vandaag. Maar hoe begin je daaraan? Cera en Architectuurwijzer ontwikkelden een handige Startersgids die concrete handvaten biedt aan iedereen die een wooncoöperatie wil opstarten. Je vindt de startersgids hier.
Week 7		Beleidsplanning als kompas voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid De bouwshift, de klimaatverandering, wijzigende woonbehoeften, het verlies aan biodiversiteit, een betere bereikbaarheid… We staan voor heel wat grote uitdagingen. Het beleidsplanningsproces helpt je om de juiste ruimtelijke keuzes te maken en die om te zetten in concrete acties op het terrein. Je kan de beleidsmatige handreiking Beleidsplanning hanteren als kompas voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid en je laten inspireren door de aanbevelingen van de pilootgemeenten. Je vindt de handreiking hier.
Week 6		Artificiële nachtelijke buitenverlichting en verbanden met fysieke en mentale gezondheid Zowel in steden als op het platteland is er massaal artificiële nachtelijke buitenverlichting (NBV) geplaatst. NBV wordt geplaatst om de zichtbaarheid voor mensen in het donker te verhogen. Zo wordt openbare verlichting, verlichting van industrie, KMO, sport-, parkeer- en privéterreinen geplaatst met de bedoeling om ongevallen bij nachtelijk werk of tijdens verplaatsingen te voorkomen. Daarnaast worden ook sociale redenen aangehaald voor het gebruik van nachtelijke verlichting, namelijk om (het gevoel van) veiligheid te verhogen m.b.t. criminaliteit of omwille van de sfeer. Verder wordt NBV o.a. ook gebruikt in de landbouw om de efficiëntie te verhogen (bv. serres,…) en in de horeca en handel sector ter ondersteuning van reclame. De keerzijde van NBV is de verstoring van de natuurlijke duisternis. De wetenschappelijke literatuur over de effecten van NBV werd nog niet op een gestructureerde manier doorzocht en geïnterpreteerd. De vijf provincies en het interprovinciaal kenniscentrum (IPKC) ondersteunden twee literatuurstudies. Je vindt hier het rapport over de gezondheidseffecten bij de mens
Week 5		Vuistregels voor verlichting langs fietspaden Bij een groeiend aantal fietsers hoort een groeiend aantal fietspaden, maar ook de opwaardering van bestaande fietsinfrastructuur. Verlichting werpt zich daarbij op als een grote quick-win: het verhoogt de zichtbaarheid voor zowel de fietser als andere weggebruikers, waardoor ook het veiligheidsgevoel verbetert. En wat met de andere bewoners rond de infrastructuur? Fietsers zijn immers niet alleen op de weg. Je vindt de vuistregels hier.
Week 4		Leidraad openwaterzwemmen De leidraad vrije zwemzones biedt informatie aan lokale besturen en exploitanten. De leidraad help lokale besturen om een potentiële locatie voor vrije zwemzones aan te duiden. Voor exploitanten van open zwemgelegenheden en vrije zwemzones biedt de leidraad hulp om een risicobeoordeling op te maken. Je vindt de leidraad hier.
Week 3		Atlas van de woonreservegebieden. Begeleidende nota Deze nieuwe 'atlas van de woonreservegebieden' vervangt de vroegere 'atlas van de woonuitbreidingsgebieden' die niet meer geactualiseerd wordt sinds 2023. De atlas van de woonreservegebieden is opgevat als een informatieve kaartenset met aanduiding van de gestolpte en niet gestolpte (delen van) de woonreservegebieden. Deze nieuwe atlas is geen juridisch instrument. In de publicatie wordt meer duiding verschaft over de samenstelling en het gebruik van deze atlas. Je vindt de publicatie hier.
Week 2		Handleiding voor het inventariseren van landschapselementen This manual offers inspiration and helps researchers with questions such as: Why are you going to make an inventory? How can you make an inventory? What is a landscape element? How do you make a selection? The manual also contains some worked-out examples. The manual does not discuss the practical aspects of entering heritage in the online inventory. There are separate technical manuals for each application. You can find the manual here .
Week 1		Stay Tuned. Towards an optimal development of meaningful climate communication in Flanders The aim of this research was to build knowledge on effective climate communication and to formulate recommendations on the use of frames and narratives in climate communication. Using focus groups, different frames and narratives were tested with a broad target group of Flemish citizens to understand what meaning recipients give to the presented messages. You can find the report here .