Demografische uitdagingen en het capaciteitsvraagstuk

2016

Workshopreeks GIS

De workshopreeks 'Meten, weten en beleid' van 2015 sloot af met een workshop rond GIS. Deze leerde dat GIS een dynamisch en interactief instrument is met een grote 'integratiecapaciteit', dat ook inzetbaar is voor terreinwerkers, communicatie, dossierafhandeling, beleidsvoorbereiding- en rapportering. Die vaststelling was in 2016 aanleiding voor een reeks workshops, gericht tot GIS-medewerkers maar ook collega's in uiteenlopende beleidsdomeinen: wonen, veiligheid, zorg, onderwijs,… 
'GIS, meer dan een kaartjesgenerator' bestond uit 3 workshops rond de thema's demografie en capaciteit, openbaar domein en organisatie van de dienstverlening en werd gerealiseerd in samenwerking met de GIS-coördinatoren van de steden Aalst, Antwerpen, Gent en Leuven. 
Je vindt hier de presentaties.

Werkgroep 'O(mgeving) B(eleid) M(anagement) informatie'

De werkgroep OBMi die in 2015 op initiatief van het secretarissenoverleg centrumsteden van start ging, kwam op 20 april, 5 september en 5 december 2016 bijeen.  Je vindt hier een overzicht van de werkzaamheden van de werkgroep sinds de start.

Workshop 'Kadasterdata verwerken'

Op vraag van de werkgroep OBMi werd een workshop georganiseerd rond het verwerken van kadastergegegevens. In de voormiddag werden twee methodes (SPSS en FME) voor de verwerking en de analyse van kadastergegevens toegelicht en vergeleken. In de namiddag konden de deelnemers de analysemethodes uittesten op de eigen kadastergegevens. De steden Antwerpen en Gent stonden in voor de begeleiding.
Je vindt hier de presentatie in verband met SPSS en hier in verband met FME.

Onderzoek openbaarheid

Het onderzoek heeft als doel de bestaande praktijken bij de lokale besturen in het kader van de wet en het decreet openbaarheid van bestuur alsook wat betreft het inzagerecht voor raadsleden (zoals bepaald in het gemeentedecreet en de huishoudelijke reglementen) te documenteren,  de knelpunten die daarbij optreden te detecteren en beleidsaanbevelingen te formuleren.  Het onderzoek spitste zich toe op twee aspecten:

  • het effect van de passieve openbaarheid op de werking van de stad
  • het effect van het inzagerecht van raadsleden op de politieke besluitvorming.

Binnen elk van de bovenstaande sporen worden drie deelthema's behandeld:

  • Hoe werkt dat in de praktijk?
  • De impact/effecten op de administratieve processen
  • De impact/effecten op de politieke besluitvorming

Je vindt hier het onderzoeksrapport.

Uitvoerder

De opdracht werd uitgevoerd door Lies Van den Steen, een ambtenaar van de stad Antwerpen die daartoe gedetacheerd werd naar het Kenniscentrum van 1 september tot eind december 2016 (15 % FT equivalent).

Samenstelling stuurgroep

Sophie Podevyn (Aalst)
Kathleen Lambrechts (Antwerpen)
Chris Pauwels (Brugge)
Els Moermans (Genk)
Nele Matthys en Ines Acke (Gent)
Liesbeth Battain (Hasselt)
Petra Verhenne (Kortrijk)
Elke Knoors en Natasja Van Tilt (Leuven)
Guy Hemeleers (Mechelen)
Wendy Blonde (Oostende)
Bart Vandeputte (Roeselare)
Veerle Christiaens (Sint-Niklaas)
Anja Antonissen (Turnhout)
Marian Verbeek (VVSG)
 

2015

Workshopreeks 'Meten, weten en beleid'

Na een startworkshop in 2014 die afgesloten werd met feedback over de werkwijze en noodzakelijke / wenselijke aanpassingen in de opbouw en inhoud,  werden in 2015 nog 5 workshops georganiseerd  Je vindt hier de presentaties.

O(mgeving) B(eleid) M(anagement) informatie

Op initiatief van het secretarissenoverleg van de centrumsteden werd een werkgroep opgericht die intussen al negen steden telt om de problematiek van de O(mgeving) B(eleid) M(anagement) informatie te verkennen.  De stad Antwerpen heeft op voorstel van haar stadssecretaris de rol van leverancier van informatie op zich genomen. Tijdens de startvergadering op 10 maart werd gepeild naar verwachtingen en mogelijke thema's voor de werkgroep.

Qua omgevingsinformatie kwamen volgende onderwerpen aan bod:

• 22 juni: Elke stad heeft één databron (Kruispuntbank Sociale Zekerheid, VDAB, Onderwijs, VKBO, Bevolkingsdata en OCMW-gegevens) onderzocht. Daarbij werd alle informatie qua beschikbaarheid, aanvraagprocedures, privacy-kwesties,… geïnventariseerd en knelpunten gebundeld en gedeeld.
• 5 oktober: Overleg met de steunpunten sociale planning van de vijf provincies. De wekgroep werd gestart door een presentatie waarin de beschikbaarheid van data en tools voor lokale besturen alsook de vorm en de voorwaarden aan bod kwam.

Qua beleids- en managementinformatie kwam volgend onderwerp aan bod:

• 8 oktober: De toelichting bij beleids- en managementinformatie binnen de stad Antwerpen stond centraal. Volgende thema's kwamen aan bod: Wat zijn de bouwstenen van een beleids- en managementinformatie systeem? Hoe kan een beleids- en managementinformatie systeem BBC ondersteunen? Hoe kan een beleids- en managementinformatie systeem het management ondersteunen? Alles werd toegelicht aan de hand van cases.

2014

Voorbereiden workshops 'Meten, weten en beleid'

Het Kenniscentrum bereidde in 2014 in samenwerking met Els Verhasselt (Gent) - Reinhard Stoop (Antwerpen) en Jan Verbelen (VGC) een workshopreeks voor rond omgevingsinformatie.

Het Kenniscentrum organiseerde daartoe op 1 september een rondvraag bij de verschillende studiediensten en meet&weet-cellen. Deze rondvraag leverde per stad enerzijds twee beleidsvragen op die de afgelopen twee jaar in de stad de revue zijn gepasseerd en waarbij geen met harde cijfers onderbouwd antwoord kon geformuleerd worden wegens gebrek aan mensen, middelen, en/of tijd en anderzijds een beleidsvraag waarop wel een onderbouwd antwoord kon worden geformuleerd. Daarbij werd het gelopen proces, het eindresultaat, de do's en don 'ts, de hinderpalen en randvoorwaarden, tussenstappen en oplossingen geschetst. Tien van de veertien steden stuurden beleidsvragen in. 

  • Vertaalslag van beleidsvragen naar onderzoeksvragen
  • Case ontgroening (ingediend door de stad Brugge)
  • Case sociale huisvesting (ingediend door de stad Turnhout)

De startworkshop vond plaats op 4 december. Je vindt hier de uitnodiging en hier de presentatie die als leidraad gehanteerd werd tijdens de workshop.
De workshop werd in functie van de reeks gepland in 2015 afgesloten met feedback over de werkwijze en noodzakelijke / wenselijke aanpassingen in de opbouw en inhoud.

Intussen zijn ook de data vastgelegd voor de workshops die zullen plaatsvinden in 2015. Je vindt hieronder de data met meteen ook een eerste aanduiding van wat het thema zal zijn van elk van de workshops.

  • 26 februari: Bronnen (beschikbaarheid, ontsluiting, procedures data-aanvragen,….)
  • 23 april: Beleidseffectenmeting
  • 18 juni: Tools (analyse, ontsluiting,…)
  • 15 oktober: Organisatie (verkokering, samenwerking beleids- en cijfermensen,…)
  • 10 december ICT technologie (GIS, Swing, platformen,….)

2013

Onderstaande opdracht is intussen afgerond. Je vindt hier het integrale onderzoeksrapport.

De capaciteitsproblematiek van de steden nu, met de programmatie van ruimtegebruik en uitbouw van voorzieningen, dient zich aan als een problematiek die met de nodige voorbereiding, kennis van zaken en nood aan budgettaire en ruimtelijke efficiëntie aangepakt moet worden.

In welke mate is er vandaag sprake in de centrumsteden van beleidsvoorbereidend werk inzake dataverzameling (bevolkingsevolutie en wijzigende samenstelling), opvolgen van de capaciteit van de voorzieningen (tekort, draagkracht, …) en de link tussen beide (vandaag en in de toekomst)?

Het onderzoek is in de eerste plaats een verkennend onderzoek van de 'modus operandi' (indien aanwezig) van steden van de manier waarop ze omgaan met een mogelijk capaciteitsproblematiek van (bepaalde) voorzieningen bij de demografische wijziging (stijging van bevolking, leeftijdsstructuur, gezinssamenstelling,…) van hun bevolking.

In essentie heeft het onderzoek drie luiken:

  • Luik1: Hoe doen steden aan kennisverwerving en evaluatie van hun huidige situatie qua capaciteit:
    In welke mate volgende steden in het kader van hun beleid de demografische evolutie en aspecten van hun bevolking op. Worden de huidige  voorzieningen en capaciteit geregistreerd en gedocumenteerd, en in welke mate wordt de koppeling of huidige match tussen bevolking en  capaciteit onderzocht.
     
  • Luik2: Hoe doen steden aan toekomstgericht beleid en programmatie van voorzieningen:
    In welke mate volgen steden in het kader van hun toekomstig beleid de demografische prognose van hun bevolking op. Hoe gebeurt de programmatie van voorzieningen, en in welke mate wordt de koppeling of match tussen de prognose van de bevolking en de programmatie  onderzocht en is dit een integraal deel van de programmatie.
     
  • Luik3: Implementatie van statistiek en GIS:
    Wat is de werkwijze, organisatie, structuur, rolverdeling in het stedelijk beleid bij de beleidsvoorbereiding van de programmatie van voorzieningen  en de capaciteitsproblematiek. Op welke wijze worden demografische methoden en GIS hiervoor ingezet.

Uitvoerder

De uitvoering ligt in handen van Reinhard Stoop, een ambtenaar van de stad Antwerpen die gedetacheerd werd naar het Kenniscentrum voor 1 dag per week en dit van 1 juli tot en met 31 december 2013

Samenstelling stuurgroep

  • Dorien Dossche  en Joris Verbeken (Aalst)
  • Reinhard Stoop (Antwerpen)
  • Dirk Michiels (Brugge)
  • Isabelle Vanderheyden (Genk)
  • Els Verhasselt (Gent)
  • Carolien Ackaert (Hasselt)
  • Bart Verhaeghe (Kortrijk)
  • Joris Voets (Leuven)
  • Gert Eeraerts en Veerle Costermans (Mechelen)
  • Ruben Maddens (Oostende)
  • Bart De Witte (Roeselare)
  • Eric Vanremortel (Sint-Niklaas)
  • Veerle Claes (Turnhout)
  • Jan Verbelen  (Vlaamse Gemeenschapscommissie)
  • Gunther Rens (VVSG)

Tijdens de startstuurgroep werden de contouren van de opdracht in overleg met de stuurgroepleden verder verfijnd.  Je vindt hier het resultaat daarvan.