Nieuwsbrief 137

​Na 14 jaar aan het roer komt op 1 oktober 2022 wegens pensioen een einde aan de loopbaan van de huidige directeur.  We zijn dus op zoek naar een opvolger. 

De Interlokale Vereniging Kenniscentrum Vlaamse Steden - opgericht in 2007 - wil de stedelijkheid in Vlaanderen in al zijn facetten versterken. Sinds de oprichting is de samenwerking met en tussen de centrumsteden en VGC steeds gegroeid, intenser en actiever geworden. De slogan ‘steden leren van steden’ kan om die reden door het Kenniscentrum met succes ingevuld worden.

In 2022 vangt onze 4de vijfjarige samenwerkingsovereenkomst aan. Zo een startjaar is meteen ook het meest ideale moment om het roer over te nemen. 

Wie meer wil weten over wie we zijn en wat we doen, over onze verwachtingen naar de nieuwe directeur toe en het verloop van de procedure vindt hier meer informatie.

​Op 16 juni werden de resultaten voorgesteld van de Gemeente-Stadsmonitor 2020. Die levert een set op van meer dan 300 cijfers over de stad of gemeente. 100 daarvan zijn het resultaat van een burgerbevraging. 150.000 Vlamingen vulden in september of oktober 2020 een uitgebreide vragenlijst in waarin ze aangaven hoe tevreden ze zijn over hun stad of gemeente, de wijk of de buurt. 

De bekendmaking van de resultaten ging gepaard met de lancering van een nieuw online data- en kennisplatform waarin alle resultaten volledig en overzichtelijk worden voorgesteld. 

De dertien centrumsteden kregen in het kader van de Stadsmonitor de mogelijkheid om extra bevragingen te laten uitvoeren om niet alleen resultaten op stadsniveau, maar ook op stadsdeelniveau te bekomen. Deze data vind je niet op de website van de Gemeente-Stadsmonitor, je kan ze wel vinden op de stad.incijfers websites van de centrumsteden. 

De nieuwe website van de gemeente-stadsmonitor vind je hier en een filmpje over de werking van de nieuwe site hier.

Overzicht van de stadsmonitoren van de centrumsteden met inbegrip van binnenstedelijke resultaten vind je hier.

​Het idee van een burgerbudget, dat inwoners, verenigingen en kleine Vzw’s de kans geeft om projecten op te zetten om de leefbaarheid van de stad vergroten, speelde al even in het hoofd van het stadsbestuur en wordt in 2021 werkelijkheid. In 2020 wierf de Stad Genk een medewerker aan specifiek voor de uitwerking en uitrol van het Burgerbudget. Ook werden drie thema’s vastgelegd: talentontwikkeling, klimaat en duurzaamheid en armoede en sociale ongelijkheid. In januari 2021 werd het publieke startschot gegeven en werd samen met verschillende diensten en partners een heuse ‘communicatiewaterval’ opgezet. Ondertussen ontving de stad Genk 178 inzendingen waarvan er 156 werden weerhouden. Na een definitieve beoordeling door een speciaal voor dit project opgerichte klankgroep en een tussenstop in het schepencollege is het aan de Genkenaren om te stemmen. Je vindt hier meer informatie en hier het online participatieplatform.
                 

Door de klimaatverandering wordt hittestress een voelbaar probleem van de stad. De stress van te veel hitte beïnvloedt de gezondheid van kwetsbare groepen negatief. Mensen krijgen bij aanhoudende warmte last van een slechte nachtrust en lage arbeidsproductiviteit. Daarnaast heeft extreme hitte een negatief effect op verschillende sectoren: evenementen worden afgelast, brugconstructies zetten uit en drinkwaterleidingen warmen op. 

Daarom sloeg een team Nederlandse onderzoekers de handen in elkaar met een twaalftal Nederlandse gemeente en twee gemeentelijke samenwerkingsverbanden. Samen hebben ze onderzocht hoe gemeenten inzicht kunnen krijgen in de vragen wat hun hitteopgave is en welke maatregelen en ontwerprichtlijnen effectief zijn.

Om het probleem beter in kaart te brengen werd eerst een mindmap-tool gebouwd. Die ondersteunt gemeenten bij het verkennen van de problemen die door hitte kunnen optreden in bebouwd gebied en bij het voorbereiden van de risicodialoog over hitte. In totaal toont de mindmap 24 gevolgen van extreme hitte, verdeeld over vijf thema’s: gezondheid, netwerken, water, leefbaarheid en buitenruimte. 

Achter elk van deze 24 gevolgen schuilt een handzame fiche met een heldere uitleg van het probleem, een overzicht van data en kaartmateriaal (Nederlands maar kan inspirerend werken) dat kan gebruikt worden om zicht te krijgen op het probleem en, ter inspiratie, een lijst van maatregelen en richtlijnen voor het aanpakken van het probleem. De gebruiker kan in de applicatie zelf kiezen welke van de 24 gevolgen van toepassing zijn voor de stad en maakt zo een aanzet tot plan van aanpak voor hittestress in de stad.  

Steden kunnen daarna concreet aan de slag met behulp van de Coolkit, een interactieve toolkit voor ontwerpers van de buitenruimte. Die toolkit geeft richtlijnen voor het inrichten van een koelere stad en stelt, per wijktypologie, maatregelen voor die helpen bij het brengen van schaduw en vergroening.  

Een uitgebreid adviesrapport met de resultaten van het onderzoek vind je hier, de Mindmap tool hier en de Coolkit hier.

Stedelijke erfgoedinstellingen bezitten een schat aan objecten en verhalen. Hoewel collecties actief gedigitaliseerd worden, gebeurt dat vaak in silo’s, kennis blijft binnen de muren van het eigen museum. Bovendien ligt buiten de muren nóg een schat verborgen: de kennis en de beleving van het cultureel erfgoed van de Gentenaars en de verhalen die erover rondgaan. ‘De Collectie van de Gentenaar’ brengt dat alles samen. De Collectie brengt erfgoed uit (voorlopig) vijf Gentse musea samen en ontsluit ze als open (gelinkte) data. 

Alles wordt bij elkaar gebracht in een hoogtechnologische belevingsruimte. Objecten, documenten en verhalen komen er tot leven voor de ogen van inwoners en geïnteresseerden.

Naast gegevens verzamelen en musea, organisaties en bedrijven samenbrengen wil de ‘Collectie van de Gentenaar’ de sociale cohesie versterken door Gentenaars actief te laten deelnemen aan cultuur in de stad. Daarvoor wordt gewerkt aan tools en methodes om sneller in contact te komen met het erfgoed. Tegelijk kunnen burgers de collectie verrijken met eigen objecten, verhalen en foto’s. Voordat de collectie in 2023 definitief landt in DING!, een nieuwe vleugel van het designmuseum, trekt ze vanaf begin 2022 rond in 3 Gentse wijken.

Het project wordt gesubsidieerd door het Urban Innovative Actions-initiatief en is binnen Europa vernieuwend op het vlak van digitalisering, cocreatie en participatie in de sector van stedelijk cultureel erfgoed, Europa maakt daarvoor 4,7 miljoen euro vrij. Lees hier meer over het project en bekijk hier een korte voorstelling.

Een zorgzame buurt komt er niet vanzelf. Dat blijkt uit de verhalen van de 35 initiatieven die het Fonds Dr. Daniël De Coninck de afgelopen twee jaar ondersteunde via open projectoproepen om lokaal werk te maken van zorgzame buurten.  De 35 beloftevolle praktijken trachten via zeer uiteenlopende benaderingen te bouwen aan een zorgzame buurt. Ze zijn divers in methode en aanpak, in doelgroep en hefbomen die ze gebruiken. Maar ze delen één overtuiging: het moet en kan anders. Hun zorgzame buurt is daarbij in de eerste plaats het resultaat van allianties, van burgers en organisaties die steeds het welzijn en de levenskwaliteit van de (mede)buurtbewoners voor ogen houden. 

Het VUB-onderzoeksteam, onder leiding van professor Liesbeth De Donder gaat na wat de ervaren meerwaarde is van deze 35 praktijken. Wanneer de verschillende initiatieven vertellen over hun meerwaarde, halen ze vijf ervaren realisaties aan: de mogelijkheid tot elkaar ontmoeten én ont-moeten, de sprong van ontmoeten naar zorgzaamheid, het verbinden (nog geen geïntegreerde maar wel al meer geconnecteerde zorg), meer levenskwaliteit en welbevinden en een andere beeldvorming over zorg, anderen en de buurt. De onderzoekers zoomen uitgebreid in op de hindernissen, kansen en succesfactoren om zorgzame buurten te realiseren en sluiten af met acht reflecties en conclusies.  Je vindt de publicatie hier.

Op donderdag 8 april 2021 ging De Grote Versnelling officieel van start. Hiermee engageren de Minister van Mobiliteit en Openbare Werken, de Vlaamse provincies en steden en gemeenten zich tot het realiseren van een schaalsprong van het fietsbeleid in Vlaanderen. 

Aanknopingspunt voor deze samenwerking is de organisatie van het WK Wielrennen 2021 in Vlaanderen. Naar aanleiding van dit WK wil de organisatie een fietslegacy achterlaten. 

De initiatiefnemers bouwen daarvoor een netwerkorganisatie uit waarin alle betrokkenen op een gelijkwaardig niveau en in cocreatie samenwerken. Aan de basis van deze samenwerking ligt de intentieverklaring. Die stelt drie grote actiepunten voorop: het aandeel van de fiets in de functionele verplaatsingen in Vlaanderen doen stijgen tot 20% tegen ten laatste 2025, versterkt inzetten op een jaarlijkse sterke daling van het aantal verkeersslachtoffers zodat er in 2040 geen dodelijke fietsslachtoffers meer vallen en het functioneel fietsgebruik en het sportief/recreatief fietsgebruik nauwer met elkaar aansluiting laten vinden zodat ze elkaar wederzijds kunnen versterken. 

Het fietsbeleid in Vlaanderen een niveau hoger tillen, doen ze met fietsdeals: overeenkomsten tussen diverse overheden, bedrijven en maatschappelijke actoren die knelpunten in het fietsbeleid oplossen. Iedereen kan meewerken. Grote én kleine projecten komen in aanmerking en kunnen een fietsdeal worden. Fietsdeals kunnen voorgesteld worden vanuit een reeds bestaand samenwerkingsverband. Maar geïnteresseerden kunnen hun voorstel of idee ook voorleggen, en dan brengen zij de geschikte partners samen. Je vindt hier alle informatie over de Grote Versnelling.

Het tellen van bezoekersaantallen op events is door de coronacrisis belangrijker dan ooit. Het is zelfs één van de belangrijke parameters in de protocollen die eventorganisatoren moeten doorlopen om hun evenement coronaproof te kunnen laten plaatsvinden. Toch is het een hele uitdaging om mensenmassa’s nauwkeurig te meten, en al zeker op evenementen. Je kan immers op verschillende manieren mensen tellen, zowel manueel als met behulp van technologie. 

Daarom onderzoekt het expertisecentrum Publieke Impact van de Karel de Grote Hogeschool in samenwerking met IDLab van UAntwerpen-imec de nauwkeurigheid van verschillende telmethoden in verschillende situaties. Op minstens tien evenementen zullen verschillende telmethoden worden ingezet en vergeleken met het werkelijk aantal bezoekers. Op basis van dat onderzoek zal vervolgens, met steun van het Agentschap Innoveren en Ondernemen, een gratis online tool (Telwijzer) ontwikkeld worden die de meest geschikte telmethode aanbeveelt op maat van elk evenement, met inzicht op de foutenmarge per methode. 

Kan je niet wachten en wil je nu al meer inzicht in de geschikte methoden op jouw evenement? Dan kan je alvast de eerste versie van de Telwijzer gebruiken via de toolkit publieke impact.

Meer informatie over het onderzoek en de telwijzer vind je hier en een eerste versie van de Telwijzer hier.

​In juli is er geen nieuwsbrief. Je mag ons weer in je mailbox verwachten in augustus. 

Voor de thuisblijvers doen we extra ons best en stofferen we tijdens de vakantiemaanden uitbundig onze homepage met nieuwe items.