Nieuwsbrief 172

​Op 27 november 2024 organiseren het Vlaams Energie en Klimaatagentschap (VEKA) en het Kenniscentrum Vlaamse Steden de derde conferentie in de reeks 'Scaling Up Sustainable Renovations: A Policy Challenge in the Approach to Sustainable Home Renovation' van het Europees LIFE IP BE REEL!-project. Dit project richt zich op het opschalen van duurzame renovaties om tegen 2050 een emissievrij woningbestand te realiseren.

Deze derde conferentie legt de focus op de beleidsuitdaging op het lokale niveau in de aanpak van woningrenovatie en de duurzaamheidsuitdaging voor de vastgoedsector. 

Stefaan Vandist gaat in op het belang van een goed verhaal, met een aantrekkelijk en verbindend toekomstbeeld. Brecht Vandekerckhove (Atelier Romain) beantwoordt de vraag 'Wat betekent wonen in 2050, willen we de huidige woningvoorraad wel toekomstbestendig maken?'. Michiel De Paep (BUUR/SWECO) en Jan Custers (Planrr) presenteren het 'Draaiboek voor de opmaak van een lokale langetermijn renovatiestrategie 2050 voor de private woningmarkt'. Binnen het project BE REEL! kregen zij de opdracht om het stappenplan te ontwikkelen. Het draaiboek is het resultaat van een participatief traject dat samen met pilootsteden en -gemeenten werd afgelegd.

De conferentie vindt plaats in de KBR! in Brussel, met simultaanvertaling in het Frans en Engels. Schrijf zeker tijdig in want de plaatsen zijn beperkt.  Deelname is gratis. Inschrijven kan hier.

​Datalab, een onafhankelijk team van datawetenschappers, analyseerden hoe de Belgische steden en gemeenten scoren op de 3-30-300-regel. Deze norm, die ook de Vlaamse Overheid sinds vorig jaar hanteert, vat de toegang van inwoners tot bomen en ander groen en geeft overheden ook richting bij het vergroenen.

Volgens deze regel zou elke burger vanuit het raam 3 bomen moet kunnen zien, de buurt rond elk gebouw voor 30 % bedekt moeten zijn met boomkruinen en elke burger toegang moeten hebben tot een publiek toegankelijke groene ruimte op maximaal 300 meter. Meer groen leidt namelijk tot gezondheidswinst en vormt een klimaatbuffer tegen hitte.   Uit de analyse blijkt dat de meeste Belgische gemeenten ruim onvoldoende scoren op de 3-30-300-regel en een tekort hebben aan natuur. Slechts 18 Belgische gemeenten voldoen aan de norm. Vooral dichtbevolkte steden en gemeenten scoren slecht. Limburg toont dan weer dat het wel degelijk kan, Genk is de best scorende stad.

Je vindt hier meer informatie over de resultaten van de analyse en een kaart die aangeeft hoe jouw gemeente scoort op de 3-30-300-regel.

​Zwerfvuil vormt een ergernis voor veel mensen: het bederft de omgeving en bovendien is het slecht voor het milieu. Hoe komt het dat afval soms toch eindigt op plekken waar het niet thuishoort? Mooimakers deed onderzoek naar de oorzaken van zwerfvuil. Dat toonde aan dat de helft van de Vlaamse bevolking er alert op is nooit zwerfvuil achter te laten. 30% veroorzaakt af en toe per ongeluk zwerfvuil en 20% van de Vlamingen ruimt afval bewust niet op.

Als redenen voor het achterlaten van zwerfvuil werden een gebrek aan vuilnisbakken of een gebrek aan iets om het afval in te steken genoemd. Daarnaast wordt afval achtergelaten omdat men denkt dat het vanzelf vergaat of omdat het iets kleins is. Het gaat dus niet altijd om een slechte opvoeding, de drang om snel van afval af te zijn, of om het feit dat er al zwerfvuil ligt. Er heerst ook de misvatting dat kleine dingen zoals kauwgoms of sigarettenpeuken geen schade toebrengen aan het milieu. De rode draad is een gebrek aan informatie, kennis en infrastructuur. 

Je vindt hier meer informatie over het onderzoek 'daderprofiel zwerfvuil' op hoofdlijnen en meer details hier.

​Een vlotte uitrol van publieke laadpalen is essentieel om de transitie naar elektrisch rijden te stimuleren. Bond Beter Leefmilieu, Fluvius en The New Drive hebben onderzocht hoe slimme laadhubs - waar laadpalen op strategische locaties gebundeld worden - hieraan kunnen bijdragen. De studie brengt voordelen en aanbevelingen in kaart, op basis van lessen uit het buitenland, gesprekken met stakeholders en een cijfermatige analyse. 

Op 19 november stellen de drie partners de resultaten voor op een studiedag in Brussel. Samen met experten wordt de vraag 'Kunnen slimme laadhubs de uitrol van publieke laadpalen versnellen, het elektriciteitsnet ontlasten en slim laden faciliteren?' beantwoord. Ze bespreken de impact op het elektriciteitsnet, de balans tussen laadinfrastructuur en de modal shift naar meer duurzame verplaatsingen, en de aanbevelingen voor de uitrol van slimme laadhubs. De organisatoren mikken vooral op deelnemers uit lokale besturen. Deelname is gratis. Inschrijven kan tot 12 november. Snel wezen is de boodschap want het aantal plaatsen is beperkt. Het programma en alle praktische informatie vind je hier en inschrijven kan hier.

​Vlaanderen is een sterk verstedelijkte regio, met een hoog ruimtebeslag en een hoge verhardingsgraad. Dit leidt tot druk op de open ruimte en op de bodem, die essentieel zijn voor functies zoals voedselproductie, biodiversiteit en waterberging, koolstofopslag en klimaatregulatie. Het doel van de 'bouwshift' is om de open ruimte maximaal te vrijwaren en bestaand ruimtebeslag beter te benutten.

Het concept 'bouwshift' is afgeleid uit de Strategische Visie voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, waarin concrete doelstellingen zijn geformuleerd om het ruimtebeslag en de verharding in Vlaanderen in de toekomst te beperken. Het themarapport Bouwshift (september 2024) maakt een uitgebreide analyse van de cijfers en inzichten voor de periode 2013-2022 in relatie tot de beleidsdoelstellingen, en licht regionale en lokale verschillen toe. Daarnaast wordt ook ingegaan op de succesfactoren voor het realiseren van de bouwshift en wordt vooruit gekeken naar de toekomst.

Je vindt hier de indicatoren (onderaan de pagina) die tonen of Vlaanderen al dan niet op weg is om de doelstellingen rond ruimtebeslag en verhardingen te halen en hier het themarapport 'Bouwshift'.

​Benieuwd hoe Augmented Reality (AR) en Virtual Reality (VR) onze wereld transformeren? Het Nederlandse Rathenau Instituut heeft een diepgaande scan uitgevoerd naar de impact en mogelijkheden van deze (baanbrekende) technologieën.

In deze scan worden niet alleen de huidige toepassingen in gezondheidszorg, onderwijs en entertainment belicht, maar ook de risico's en beleidsuitdagingen die deze technologieën met zich meebrengen. Wat betekent dit voor onze privacy en veiligheid? En welke kansen liggen er voor het bedrijfsleven?
De scan is het resultaat van onderzoek, voortbouwend op de kennisbasis van het Rathenau Instituut, aangevuld met literatuuronderzoek, werksessies en interviews met onderzoekers en deskundigen. De scan is ontwikkeld op verzoek van het Nederlandse ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Je vindt hier de volledige scan en ontdekt er voor welke fundamentele keuzes beleidsmakers staan om de balans te vinden tussen innovatie en bescherming van publieke waarden.

​Het verlies van biodiversiteit is een urgent probleem. Oplossingen om de biodiversiteit te beschermen of versterken kunnen gevonden worden op het gebied van vastgoed. Vaak kunnen die oplossingen ook voor het vastgoed een meerwaarde zijn. Hoe kunnen we hiermee aan de slag gaan? Welke tools zijn er voorhanden en waar kunnen we inspiratie halen? Op deze vragen trachtte het Facilitair Bedrijf een antwoord te bieden op het 18de Vastgoedforum, een netwerk voor vastgoedverantwoordelijken, databeheerders vastgoed en geïnteresseerden. Verschillende deskundigen sneden boeiende onderwerpen aan in hun presentaties. Zo was er onder meer aandacht voor het programma BiodiversiScape van de federale overheid, voor een beoordelingskader voor biodiversiteit bij bouwprojecten en voor natuurinclusief bouwen- en renoveren. Alle presentaties van het Vastgoedforum vind je hier.

We worden ouder en diverser en dat brengt uitdagingen met zich mee. Die uitdagingen kunnen we niet alleen vanuit de zorg oplossen. We hebben ook gemeenten, scholen, bedrijven, woningbouwcorporaties en ouderen zelf nodig om te komen tot een leeftijdsvriendelijke samenleving. Dat vraagt om domeinoverstijgend samenwerken.

Op de website van Age Friendly Community vind je een diverse verzameling van praktische handvatten, wetenschappelijke kennis en ervaringen van mensen die al werkten aan leeftijdsvriendelijke gemeenschappen in Nederland. Dit zijn lokale netwerken die werken aan leefomgevingen die zijn afgestemd op de behoeften en vereisten van (oudere) burgers. De website biedt bijvoorbeeld concrete tips om met burgers samen te werken, de tool 'Samenwerken als een bos', waarbij je uitgaat van een wijk of stad als ecosysteem, een handig overzicht van interessante publicaties en nog veel meer. Je vindt de website hier.

​Veel stedelijke gebieden staan onder druk door de toenemende bevolking en de gevolgen van klimaatverandering. Groene ruimtes bieden mogelijkheden om van steden een gezonde en duurzame omgeving te maken. Deze groene buurten stimuleren enerzijds beweging, gezondere voedingskeuzes en ontmoeting tussen de buurtbewoners. Anderzijds dragen ze bij aan meer stedelijke biodiversiteit en de vermindering van de klimaatverandering.

Niet alle stedelijke buurten kunnen echter genieten van evenveel kwaliteitsvol groen. Vooral dichtbevolkte wijken met een lage sociaaleconomische status hebben vaak minder publiek toegankelijke natuur. Via deze projectoproep wil de Koning Boudewijnstichting daarom initiatieven ondersteunen die groene & zorgzame buurten ontwikkelen in dichtbevolkte wijken in de stad.

Je kan je kandidatuur indienen tot en met 6 januari 2025. Je vindt hier meer informatie over de projectoproep en de bijhorende selectiecriteria om in te schrijven. De module en alle informatie voor het indienen van projecten vind je hier.