Nieuwsbrief 77 - januari 2016

​Steeds vaker wachten burgerorganisaties het langdurige (voor)ontwerp- en planproces niet meer af om projectvoorstellen te doen en een terrein of gebouw te claimen voor wijk- en buurtbehoeften en de braakgrond of leegstand met een tijdelijke invulling in te vullen. De eerste stedelijke experimenten met tijdelijk gebruik kwamen tot stand onder invloed van dynamische burgergroepen die met kleine, goed gemikte, goedkope 'tactische' interventies de ruimte wisten in te palmen en veel bijval oogstten bij de bevolking. De kleurrijke en vaak succesrijke projecten wekken steeds vaker ook de belangstelling op van overheden en private grond- en gebouweigenaars. Het Kenniscentrum bestudeerde in 2015 aan de hand van 100 binnen- en buitenlandse voorbeelden de condities waaronder tijdelijke invullingen in Vlaanderen een volwaardig instrument kunnen worden: mogelijke functies, kritische succesfactoren, vereist wetgevend kader, kostprijs, rol van lokale overheden, administratieve vereisten,… De onderzoeksresultaten werden intussen verwerkt tot een website. Dat alles hebben we verwerkt in een studienamiddag waar we ook anderen die met het thema aan de slag zijn een forum geven. Je vindt hier het programma, alle praktische informatie en de inschrijvingsmodaliteiten. 

​Om tegemoet te komen aan de vraag om de overload aan 'Europese' informatie (sites, events, projecten…) te filteren op hun belang voor de centrumsteden en een maximale doorstroming van de geselecteerde informatie naar de steden te garanderen zal het Kenniscentrum haar Europawerking verder digitaliseren via haar nieuwsbrief en website. In deze januari editie vestigen we de aandacht op acht initiatieven. Meer informatie vind je hier. 

​Ook in 2015 lanceerde het Agentschap voor Natuur en Bos een oproep naar vernieuwende, creatieve groenprojecten. Die oproep moest één Vlaams laureaatproject opleveren dat een subsidie ontvangt van 250.000 euro en vijf provinciale laureaten die elk een financiële ondersteuning van 50.000 euro krijgen. De ingediende projecten moesten voldoende landschappelijk verankerd zijn in de omgeving, een meerwaarde betekenen voor de buurt, een boeiend participatietraject hebben en een geplande uitvoering in 2016. De stad Roeselare werd Vlaamse laureaat en ontvangt van de Vlaamse regering 250.000 euro projectsubsidie voor de vergroening van de TRAX-site. Je vindt hier meer informatie over de oproep en hier het ingediende kandidaatsdossier.

​Op 19 oktober 2015 heeft het Duwobo-netwerk (rond duurzaam wonen en bouwen) in het Vlaams Administratief Centrum te Gent antwoorden gezocht op een aantal vragen: Welke initiatieven werpen vandaag al vruchten af in Vlaanderen, waarom kennen die initiatieven een succes en hoe zouden ze kunnen opgeschaald worden. Je vindt hier alle presentaties (onderaan de pagina onder transitiearena 2015 oktober).
De resultaten en cases van deze transitiearena werden gebundeld als inspiratieboek, dat je hier vindt.

​Tijdens het Festival van de toekomst op 15 oktober 2015 werd scherp gesteld op het thema 'ruimte'. Er werd een ideeënoproep gelanceerd vanuit de vaststelling dat burgerinitiatieven vaak belemmerd worden door een gebrek aan fysieke ruimte. Door plekken te kennen die ruimte kunnen bieden aan groepen van mensen die dingen willen doen in de stad en daar een werking rond op te zetten, wil de stad Brugge ademruimte creëren voor nieuwe initiatieven in de stad. Hiernaast is het herzien van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (GRS) een directe reden om Bruggelingen bewust te maken van de ruimte in de stad. De ideeënoproep rond het in kaart brengen van de vraag en het aanbod naar mogelijke toekomstplekken, leverde een mooie oogst op. Het volledige overzicht kan je bekijken via een interactieve kaart. In 2016 wil de Toekomst van Brugge negen toekomstplekken begeleiden van idee tot project: (tijdelijke) nieuwe invullingen door en met verschillende Brugse partners. Tijdens het atelier 'verover de Brugse toekomstplekken' op 12 januari 2016 werden de Magdalenakerk, de Bleekweide en het Levendig Brugs Kunstencentrum gekozen als eerste toekomstplekken. De drie plekken die online het beste scoren op de website, zullen ook gekozen worden als 'toekomstplek'. Tot slot zijn er nog drie 'wildcards', die experts vanuit de stad naar voor kunnen schuiven als plek om rond te werken zodat er voldoende variatie is in doelgroep, locatie en type plek. Meer informatie vind je hier.

​Open ruimte is veel meer dan het restje dat overblijft als we de ruimte gepland en bebouwd hebben. De schaarse open ruimte die Vlaanderen rijk is, moet oplossingen bieden voor tal van prangende kwesties die op ons afkomen: waterbeheer als antwoord op hevige regenbuien of langdurige periodes van droogte, productie van hernieuwbare energie als alternatief voor fossiele brandstoffen, een gezonde voedselproductie als antwoord op de alsmaar groeiende bevolking …
Het congres wil op een originele manier de kracht en het belang van open ruimte in de verf zetten. Hiervoor zorgen onder meer binnen- en buitenlandse sprekers die het thema vanuit ongewone perspectieven zullen benaderen. Je vindt hier meer informatie over het opzet en hier het programma en alle praktische informatie.

​Steden, gemeenten en kerkbesturen kunnen op de begeleiding van dit project beroep doen voor een haalbaarheidsonderzoek voor de gedeeltelijk of volledige herbestemming van een parochiekerk. De projectbegeleider komt hiervoor ter plaatse met een speciaal hiertoe aangesteld ontwerpbureau. Samen met een lokale projectgroep wordt in vier stappen gewerkt aan een uitgewerkt en budgettair becijferd voorstel. Er wordt gemikt op een timing van 4 à 6 maanden om tot conclusies te komen. Er worden ook mogelijkheden en afspraken voor het vervolgtraject aangereikt. De procedure is heel beperkt. Het College van Burgemeester en Schepenen kan op een eenvoudige wijze een haalbaarheidsonderzoek bestellen binnen de raamovereenkomst die hiertoe op Vlaams niveau wordt georganiseerd. Meer informatie over dit aanbod vind je hier, het aanvraagformulier hier.

​Dankzij 119 investeerders is het eerste doorbraakproject van ZonOpZorg een feit. Op zorghuis De Benring in het Gelderse Voorst werden begin 2016 512 zonnepanelen geplaatst. In vijf weken is via de crowdfundingswebsite de benodigde 160.000 euro opgehaald. Het kost zorginstellingen niets, omdat burgers betalen. Burgers krijgen een rente die veel hoger is dan op de bank en krijgen hun geld na zo'n 15 jaar weer terug. Instellingen houden hun geld daardoor beschikbaar voor de zorg. Urgenda is samen met woningcorporatie Habion het initiatief ZonOpZorg gestart om zoveel mogelijk zorghuizen in Nederland te voorzien van zonnepanelen. Op dit moment worden de volgende projecten voorbereid en is de voorinschrijving al geopend. Meer informatie vind je hier en een video over het initiatief hier.

​Het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling, het Duurzaamheidskantoor en Ugent1010 organiseren ook in 2016 samen een gratis Studium Generale 'Duurzaamheidsdenken'. Deze keer staat het thema 'Duurzame Consumptie' centraal. Op vier woensdagavonden tussen eind februari en eind april 2016 zal een selecte, maar erg diverse groep van boeiende sprekers, reflecteren over duurzame consumptie als politiek vraagstuk, over verantwoordelijkheid, over gedragsverandering, over routines en praktijken, over fairtrade, over (on)vrijwillige soberheid, over keuze-architectuur en nudging,… Door te focussen op 'duurzame consumptie'(vorige edities stonden in het teken van 'duurzame voeding', 'duurzame steden' en 'duurzame economie') willen de organisatoren aantonen dat dit thema kan benaderd worden vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines, dat meerdere soorten kennis relevant zijn, dat pogingen tot antwoorden niet zelden verschillen en dat duurzame ontwikkeling een normatief en niet eenduidig concept is. Een overzicht van de sprekers en alle praktische informatie vind je hier.

​