Nieuwsbrief 88 - januari 2017

​Tot 15 februari kan je solliciteren voor een vacature van stafmedewerker (m/v) voor het Kenniscentrum Vlaamse Steden. Het Kenniscentrum staat voor kennisverzameling-  en kennisontsluiting, voor netwerkvorming, kennisbemiddeling en beleidsbeïnvloeding.  Het Kenniscentrum wil kennisontwikkeling en -uitwisseling versterken tussen de centrumsteden en tussen de centrumsteden, instellingen en andere stedelijke actoren. De stafmedewerkers  zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling, uitbouw en uitvoering van een aantal programma's. Meer informatie over de opdracht, het gezochte profiel en de daarbij horende competenties en meer praktische informatie vind je hier.

​Eind 2016 liep de tweede vijfjarige samenwerkingsovereenkomst van het Kenniscentrum ten einde. De input van de managementteams van de 13 centrumsteden en van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) leverde zeven werkthema 's voor de volgende vijf jaar op: drie lopende programma's die gecontinueerd worden en vier nieuwe thema's. Je vindt het overzicht hier.

​Om tegemoet te komen aan de vraag om de overload aan 'Europese' informatie (sites, events, projecten…) te filteren op hun belang voor de centrumsteden en een maximale doorstroming van de geselecteerde informatie naar de steden te garanderen zal het Kenniscentrum haar Europawerking verder digitaliseren via haar nieuwsbrief en website. In deze januari editie vestigen we de aandacht op vijf initiatieven. Meer informatie vind je hier.

​De universiteit van Gent voerde in opdracht van de Stad Genk een studie uit in het kader van Smart City en camerabeleid. De studie brengt in kaart welke de bouwstenen zijn voor een goed camerabeleid en verkent de mogelijkheden ervan binnen het bredere kader van Smart City. De conclusies en aanbevelingen zijn gebaseerd op een literatuurstudie, een vergelijkende analyse van camerabeleid in verschillende steden, interviews met een 50-tal Genkse stakeholders en een focusgroep met burgers uit het verenigingsleven. Het onderzoek geeft een aantal aanbevelingen over een doordacht camerabeleid op maat van Genk, mogelijke linken met Smart City en hoe dit organisatorisch in te bedden. Je vindt de publicatie hier.

​Tot 2019 ondersteunt de Vlaamse overheid de 13 centrumsteden en Brussel (VGC) via haar Smart Flanders-programma op hun weg naar ontwikkeling tot smart cities. Een slimme stad is een stad die via de koppeling van kwalitatieve open data aan nieuwe ICT-mogelijkheden oplossingen creëert voor stedelijke uitdagingen: het fileprobleem, verbetering van de luchtkwaliteit, binnenstedelijke distributie van goederen, opruiming van drempels voor kansengroepen, enz. Het vermaarde onderzoeks- en innovatiecentrum imec ontvangt van de Vlaamse overheid 1 miljoen euro om het begeleidingsprogramma Smart Flanders uit te werken en gestalte te geven. In eerste instantie zal imec de standaardisering van smart city-data beijveren, conform de Europese standaarden en formaten. Daarnaast gaat het met de steden per jaar een probleem aanpakken via één à twee pilootprojecten. Daarbij schakelt het onder meer het Antwerpse 'City of things-testbed' in, een living lab dat 100% procent realistisch slimme oplossingen helpt ontwikkelen, testen en optimaliseren. Doel is dat de Vlaamse steden en VGC via dit leer- en uitwisselingsprogramma een prominente plaats veroveren tussen de Europese smart cities. Je vindt hier meer informatie over het Smart Flanders-programma.

​Een nieuw stedelijk reglement geeft Gentenaars vanaf januari de kans om met een 'Burgerbudget' hun wijk of buurt te verbeteren. Onder de slogan 'Maak zelf je droomwijk' kunnen burgers tot 31 maart projectvoorstellen indienen, waarna een Dialoogkamer van experten en Gentenaars zelf bij stemming een beoordeling geven. Van april tot juni kunnen de indieners hun voorstellen bijschaven, om tijdens een eindstemming van 29 september tot 14 oktober definitief geselecteerd te worden of niet. Gentenaars bezitten zeventig procent van de stemmen, de Dialoogkamer dertig procent. De geselecteerde projecten ontvangen 20.000 tot 150.000 euro op een totaalbudget van 1,3 miljoen euro. Een zogenaamde 'BurgerBudgetBus' toert ter inspiratie sinds eind december reeds rond in de wijken. 
Gent is niet de enige stad die burgers laat mee beslissen over budgetten. Sinds 2014 geeft het district Antwerpen (Stad Antwerpen) de burgers controle over een bedrag van 1 miljoen euro, de zogenaamde Burgerbegroting. Parijzenaars beslisten het afgelopen jaar voor de derde maal hoe zij een burgerbudget van 100 miljoen euro besteden.
Over het Gentse burgerbudget vind je hier meer informatie.

​In 2014 kreeg de stad Antwerpen een conceptsubsidie vanuit het Vlaams Stedenbeleid toegewezen voor een thematisch onderzoek rond ruimtelijke veiligheid in de publieke ruimte. Het doel van de studie, uitgevoerd door ndvr, was om een dieper inzicht te verwerven in hoe de inrichting van de openbare ruimte een invloed heeft op het veiligheidsgevoel van de gebruikers van die ruimte. Op basis van gericht onderzoek op een verscheidenheid aan plekken in de stad, werden vier handleidingen opgemaakt, die elk een methode aanreiken om op een geïntegreerde sociaal-ruimtelijke manier om te gaan met verschillende types van probleemstellingen. Handleiding 1 (Overzichtshandleiding) bevat een aanpak om de verschillende types publieke ruimte te categoriseren waarna voor een gerichte aanpak gekozen kan worden. Handleiding 2 (Fenomenenkaart) heeft als thema ruimtelijke vertaling van gebruikspatronen en interacties in een duidelijk document op basis van dialoog met lokale actoren. Handleiding 3 (Belevingsscan) biedt een analysemethode om ruimtelijke elementen te identificeren die een invloed kunnen hebben op de perceptie van (on)veiligheid. Handleiding 4 (Leefwereld) tenslotte reikt een aanpak aan om de leefwerelden van bewoners en gebruikers in kaart te brengen zodat dit kan worden meegenomen in het ontwerpproces. Je vindt de Overzichtshandleiding hier, Handleiding 2 Fenomenenkaart hier, Handleiding 3 Belevingsscan hier en Handleiding 4 Leefwereld hier.

​De Vlaamse Regering nam in 2016 het 'Recht om uit te dagen' op in haar 'groenboek voor een beter bestuur'. Het voorstel (nr. 14) bestaat erin te onderzoeken of en binnen welk kader 'het recht om uit te dagen' ook toegepast kan worden in Vlaanderen.
In Groot-Brittannië kunnen (georganiseerde) bewonersgroepen al sinds 2011 bepaalde taken overnemen als ze menen dat ze die beter, slimmer en/of goedkoper kunnen uitvoeren dan de overheid. Ook Nederlandse steden experimenteren vandaag met dit 'Right to Challenge. Je vindt hier een overzicht van de gemeenten die RtC gebruiken of er mee bezig zijn, alsook een aantal voorbeelddocumenten van RtC-gemeenten.
Wie meer informatie wil over Right to Challenge, vindt die hier (website VNG) en hier (website RtC). Een handreiking voor besturen en burgers vind je hier, 10 tips hier.
Wie op zoek is naar concrete voorbeelden, vindt die hier.

​Sinds de nieuwe legislatuur passen lokale besturen de principes van de beleids- en beheerscyclus (BBC) toe. Ze verbinden de beleidsdoelstellingen in een strategisch meerjarenplan met de daaraan gekoppelde budgetten. Om de lokale besturen hierbij optimaal te ondersteunen, bieden de Studiedienst van de Vlaamse Regering, het Agentschap Binnenlands Bestuur en andere stakeholders iedere jaar 'gemeentelijke profielschetsen' (GPS) aan, sinds 2014 in een geactualiseerde editie GPS+. Deze bevat nieuw toegevoegde reeksen zoals de 'vooruitberekening van de bevolking en huishoudens' en een hoofdstuk over zorg en gezondheid.
Via dit GPS+ rapport kunnen gemeenten zich vergelijken met een groep gelijkaardige besturen, op basis van de Belfius-indeling, en met het Vlaamse Gewest. De dubbele benchmark stelt hen in staat de ontwikkelingen in de gemeente beter in te schatten en te interpreteren. De GPS+ van najaar 2016 bevat een actualisatie van alle datareeksen uit vorige edities over een periode van 10 jaar of sinds de start van vorige legislatuur.
Je vindt hier een overzicht van de gemeentelijke profielschetsen van de 13 centrumsteden. Wie ook profielschetsen van andere gemeenten wil downloaden, kan dat hier.