Nieuwsbrief 109

​Het energieverbruik van Belgische woningen ligt 70% boven het gemiddelde van de EU. Daarom is er een enorm potentieel voor energiebesparingen en voor de reductie van broeikasgasemissies. De Vlaamse en Waalse renovatiestrategieën 2050 stellen een gemiddelde daling van de energieconsumptie met 75% en een sterke verhoging van de productie van hernieuwbare energie voorop. Dit zou een daling van minstens 80% betekenen in de uitstoot van broeikasgassen door de residentiële sector. Beide gewesten werken momenteel instrumenten en maatregelen uit om de renovatiegraad drastisch te verhogen. Dit zorgt voor winsten op het vlak van energie en klimaat, en creëert ook socio-economische voordelen op lange termijn. Daartoe werd het project BE REEL!, een LIFE geïntegreerd project, opgestart waarin verschillende partners samen vele ambitieuze deelprojecten realiseren. Je vindt hier de BE REEL! website.
Recent publiceerde het projectteam BE REEL! een eerste nieuwsbrief die je hier vindt, wie in de toekomst deze nieuwsbrief wenst te ontvangen, kan hier inschrijven.
Om lokale besturen in Vlaanderen, Wallonië en Brussel te ondersteunen in deze uitdaging, wordt een leer- en ondersteuningsprogramma opgezet. Het doel is om de kennis van goede praktijken en innovatieve oplossingen rond diepgaand energetisch renoveren van residentiële gebouwen op lokaal niveau te vergroten.  Meer informatie over het leer- en ondersteuningsprogramma voor lokale besturen vind je hier.

​Tegen 2035 zal de stad Antwerpen 614.937 inwoners tellen, wat een aangroei betekent van bijna 100.000 inwoners ten opzichte van vandaag. Ook tendensen zoals vergrijzing en het vergroten van atypische huishoudens/nieuw samengestelde gezinnen zullen zich verder doorzetten. Deze trends betekenen een stevige uitdaging voor het woonaanbod in de stad Antwerpen. Het vraagt om meer en een grotere diversiteit aan huisvestingsmogelijkheden. Tegelijk moet er rekening gehouden worden met de beperkt bebouwbare ruimte en het streven naar betaalbaar wonen voor alle inwoners van de stad.  Om tegemoet te komen aan deze noden wil de stad Antwerpen de realisatie van alternatieve woonvormen stimuleren met een wedstrijd voor woonprojecten die verder gaan dan de klassieke woonvormen. Winnende projecten krijgen 100.000 of 500.000 euro, afhankelijk van de grootte van het project. Vorig jaar lanceerde de stad ook al een wedstrijd rond vernieuwende en alternatieve woonvormen, de projecten Yust, Cohousing Zwarte Arend en InDruk wonnen de wedstrijd. Een voorstelling van de 3 winnende projecten vind je hier.  Meer informatie over de 2de editie vind je hier, het wedstrijdreglement hier en het inschrijvingsformulier hier.

​Tijdens het afgelopen jaar bestudeerde het VITO in opdracht van het Departement Omgeving hoe urban sprawl tot in elke uithoek van Vlaanderen om zich heen grijpt. De onderzoekers berekenden de huidige kosten die aan urban sprawl verbonden zijn en stelden ook prognoses op voor de toekomst.  Op de Werelddag van de Stedenbouw werden eerste voorlopige cijfers gepresenteerd. Deze tonen aan dat zo verder doen geen optie is. Indien we onze ruimte nog verder versnipperen, maakt dat mobiliteit en nutsvoorzieningen erg duur en worden kostbare open ruimte en natuur vernietigd. Nu ingrijpen door te kiezen voor ruimtelijk rendement en kernversterking kan ons de komende jaren en decennia dus heel wat kosten besparen.  Enkele experts delen in een brochure hun inzichten over hoe we met de resultaten van de VITO-studie aan de slag kunnen gaan.
Je vindt de brochure hier.  Voor wie dit smaakt naar meer, vindt hier de presentaties van de Werelddag van de Stedenbouw.

​De voorbije maand vonden studiedagen plaats waarbij steden en/of thema's uit de werking van het Kenniscentrum centraal stonden. Voor een aantal van die studiedagen zijn de presentaties beschikbaar. Je vindt die hieronder:
• Seminarie ‘Stadsbesturen in transitie voor een samenleving in transitie’
• Woondag

​Begin 2018 hebben Hogeschool Gent en AP Hogeschool, in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd en Media, een onderzoek opgezet rond een kindvriendelijke stad of gemeente in Vlaanderen anno 2018. Tijdens hun traject werd een brede consultatie van experten in het veld uitgevoerd. Het eindproduct bestaat uit drie delen. In deel 1 wordt ingegaan op de diverse actuele uitdagingen die mee vorm geven aan kindvriendelijk lokaal beleid. Deel 2 reikt bouwstenen aan die handvaten bieden om te werken aan een kindvriendelijk beleid en om het huidige beleid te analyseren op vlak van kindvriendelijkheid. Deel 3 brengt de spanningsvelden in beeld waar steden en gemeenten kunnen op botsen bij het aan de slag gaan met de bouwstenen. De publicatie biedt een inspiratiekader voor lokale actoren om aan de hand van beschreven omgevingsanalyse en bouwstenen, actief werk te maken van een eigen lokale visie op een kind- en jeugdvriendelijke gemeente.  Je vindt de publicatie hier.

​Gemeenten en kerkbesturen kunnen vanaf 15 januari 2019 opnieuw een aanvraag indienen voor een begeleid haalbaarheidsonderzoek voor de volledige herbestemming of de nevenbestemming van een parochiekerk. Het Projectbureau 'Herbestemming Kerken' begeleidt dit traject. De uiterste datum om een aanvraag in te dienen is 15 april 2019. Dit aanbod is bedoeld voor gemeentebesturen en kerkbesturen die samen willen onderzoeken of concrete suggesties voor het toekomstig gebruik van een kerkgebouw op een kwalitatieve en betaalbare manier uitvoerbaar zijn. Het haalbaarheidsonderzoek is de voorbereiding voor een daadwerkelijk uit te voeren project. Het indienen van een aanvraag geeft aanleiding tot een vrijblijvend gesprek. Indien de aanvraag reeds voor 15 april wordt ingediend kan dit gesprek reeds vroeger plaatsvinden. Je vindt hier de algemene situering van deze zesde oproep, hier het document waarin de modaliteiten met betrekking tot de kandidaatstelling zijn opgenomen en hier het aanvraagformulier.

​Het Ruimterapport 2018 beschrijft, analyseert en evalueert de toestand van de ruimte/het ruimtelijk weefsel in Vlaanderen op basis van de laatst beschikbare cijfers. Het eerste hoofdstuk licht een aantal ‘kernbegrippen’ zoals ruimtebeslag, verharding, landgebruik en gebiedstypologieën toe.  In het tweede hoofdstuk komen cijfers over verschillende ruimtelijke instrumenten (plannings-, vergunnings- als handhavingsinstrumenten) aan bod.  De andere hoofstukken bekijken de ruimte vanuit een meer thematische invalshoek: ruimte om te wonen, om te werken, ruimte voor voorzieningen, voor open ruimte, voor energie en mobiliteit. Elk hoofdstuk begint met een Europese invalshoek, focust daarna op de toestand in Vlaanderen, en geeft tot slot aan de hand van cijfermateriaal een aantal trends aan. Het afsluitend hoofdstuk ‘Ruimte voor integratie’ brengt een aantal meer generieke aspecten in kaart: het bebouwd weefsel, verweving, leegstand, omgevingskwaliteit. Je vindt hier het rapport en hier de infographics die bij het rapport horen.

​In 2018-2019 vernieuwt de Vlaamse overheid haar beleid rond immaterieel erfgoed met als eerste wapenfeit de gloednieuwe website immaterieelerfgoed.be die op 9 november gelanceerd werd. De website zet immaterieel erfgoed, de praktijken er rond en de mensen erachter in de kijker. Breder en diverser inventariseren, ruimer mensen enthousiasmeren, visibiliteit verhogen, netwerk doen groeien en de zorg voor immaterieel erfgoed actief stimuleren: dat is waar het om draait. De website is van de Vlaamse overheid en de dagelijkse werking en het beheer ervan ligt in handen van Werkplaats immaterieel erfgoed (voorheen tapis plein). Iedereen die wil meedoen kan bijdragen aan de inhoud van de website. Ontdek hier wat praktijken van vroeger betekenen voor mensen van nu én morgen.

​Dagelijks bezoeken tenminste 750.000 mensen New York Grand Central Station. Het is moeilijk voorbij de drukte van fotograferende toeristen en pendelaars te kijken. Maar als je even de tijd neemt, zie je hier het iconisch station vanuit een ander perspectief.  We wensen je in 2019 veel andere perspectieven en volgend jaar zijn wij er weer met inspirerend nieuws over en begeesterende praktijken uit binnen- en buitenlandse steden.