Nieuwsbrief 177

​In het kader van het programma 'Lokaal Digitaal' werkten Digitaal Vlaanderen en Athumi, in samenwerking met VVSG en het Kenniscentrum Vlaamse Steden aan een business case voor het opzetten van een Vlaams Parkeer- en Toegangsregister (V-PTR) voor steden en gemeenten in Vlaanderen. Dat register is een gedeeld platform voor het beheer van parkeer- en toegangsrechten, bouwt voort op bestaande systemen in Antwerpen, Gent, Genk en Oostende, en is geïnspireerd door modellen uit Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

De business case onderzoekt de huidige situatie, onderzoekt het draagvlak voor een Vlaams PTR, definieert behoeften en doelen, en onderzoekt verschillende scenario's voor de realisatie van het V-PTR, inclusief governance, financiering en technische aspecten. Het rapport brengt een overzicht van voordelen bij zo'n PTR, zowel voor lokale besturen als voor burgers en marktspelers, en inventariseert ook uitdagingen en aandachtspunten. 

Op basis van al deze elementen wordt een ambitieus langetermijnmodel voorgesteld waarin een servicehuis centraal staat. Het volledige eindrapport vind je hier en meer informatie over het programma 'Lokaal Digitaal' hier.

​Onze omgeving verandert voortdurend: er komt meer ruimte voor lopen en fietsen, versteende pleinen worden groene ontmoetingsplekken en woonwijken worden klimaatbestendig ingericht. Terwijl beleidsmakers en planners vooruitkijken, worstelen bewoners en ondernemers met vragen over hoe dit hun dagelijks leven zal beïnvloeden. Deze kloof tussen plannen en beleving zorgt voor weerstand en misverstanden. Verbeeldingskracht kan helpen om plannen concreet te maken en een gezamenlijke taal te vinden. Door visualisaties, tijdelijke experimenten en andere vormen van verbeelding kunnen we laten zien wat er verandert en wat het oplevert. In deze blog toont Arnoud Evenhuis hoe verbeeldingskracht ons inspireert om voorbij de grenzen van het huidige te denken en nieuwe mogelijkheden te verkennen. Aan de hand van vijf varianten toont hij hoe je door verbeelding een betere, gezonde en eerlijke toekomst helpt te bouwen. 'De kracht van verbeelding' is een van de vele blogs op 'De Fijne Stad', een platform waarop Horizons, netwerk voor duurzame vernieuwing, samen met experts in blogs en podcasts op zoek gaat naar een klimaat- en toekomstbestendige stad. Meer informatie over de kracht van verbeelding vind je hier.  Het platform 'De fijne stad' vind je hier.

​De Europese, Belgische en Vlaamse klimaatdoelstellingen vergen ook een duurzaamheidsslag van bedrijven. Door in te zetten op duurzame bedrijventerreinen is er nog heel wat winst te boeken op vlak van energieneutraliteit, circulariteit en omgevingsimpact (waterberging- en gebruik, verharding, uitstoot, mobiliteit, …) Om die duurzaamheidsslag efficiënt te stroomlijnen, is samenwerking op en rond bedrijventerreinen cruciaal. Een slim(me) locatiekeuze (ondersteund door een doordacht aanbodbeheer en uitgiftebeleid), inrichting en beheer (op vlak van warmte, energie, afval, mobiliteit en ruimte) kan uitkomst bieden. Deze zaken staan echter nog in hun kinderschoenen.

Tijdens het voorjaarscongres van VRP dat doorgaat op 8 mei in Grimbergen zoeken ze naar antwoorden op de volgende vragen: (1) Hoe maken we werk van een 'paarse bouwshift'? (2) Hoe kunnen we bestaande bedrijventerreinen herontwikkelen in functie van duurzaamheid? (3) Hoe collectiviseren we het beheer ervan? (4) Hoe ziet hét bedrijventerrein van de toekomst eruit? Je vindt hier het programma en alle praktische informatie en hier de inschrijvingsmodule.

​In samenwerking met Hogeschool VIVES start de stad Oostende een uniek project om boomsterfte op het openbaar domein te voorkomen. Door het typische zeeklimaat met veel regen, maar ook veel droge periodes en de sterke wind, en door bemaling op bouwwerven, hebben jonge bomen vaak moeite om te overleven in de stad.  Daarom hebben onderzoekers van het IoT-Lab van Hogeschool VIVES een bodemvochtsensor ontwikkeld om de vochtigheid rond bomen te monitoren. Er wordt nu een netwerk van 20 sensoren uitgerold, om de gezondheid van bomen te kwantificeren. De sensorgegevens worden daarna geanalyseerd via een door VIVES ontwikkeld dashboard, waarmee de stad realtime data kan monitoren en technische storingen kan opsporen. Het project onderzoekt ook de haalbaarheid van een eigen data-analyseplatform voor verdere analyse en integratie met andere gegevens zoals weersinformatie. De sensoren zijn ontworpen met aandacht voor kostprijs, onderhoud en levensduur. De uitrol kadert in het 'Internet of Trees'-project van de hogeschool, een modulair platform om het stedelijke bos slimmer en op die manier toegankelijker te maken voor het beleid, beheer en maatschappij. Meer informatie over het project in Oostende vind je hier en meer informatie over het 'Internet of Trees'-project van de VIVES hogeschool hier. 

​Lokale besturen zetten volop in op digitalisering. Acht gemeenten, waaronder de stad Leuven, vormen de basis van de digitalisering van de administratieve overlijdensafhandeling, dat met subsidies van Gemeente zonder Gemeentehuis en het Departement Zorg kon worden opgestart. Deze zal vanaf 2026 niet meer op papier, maar volledig digitaal verlopen via een nieuwe, gebruiksvriendelijke webtoepassing (eLys). Dit zorgt voor een sneller en eenvoudiger proces. Deze digitale transformatie komt er dankzij een nieuw decreet en een intensieve data-samenwerking tussen lokale besturen, artsen, de uitvaartsector, de Vlaamse en federale overheid. Een ander initiatief speelt zich specifiek af in stad Brugge. Vanaf 27 februari 2025 kunnen niet-gehuwde ouders in Brugge de erkenning van een kind eenvoudig en veilig online regelen via Mijn Burgerprofiel. Daarmee is Brugge de eerste stad die deze digitale stap zet.

Meer informatie over de digitalisering van de administratieve overlijdensafhandeling vind je hier en over eLys hier. Alle informatie over het Brugse project kan je hier raadplegen.

​Heb jij als beleidsmedewerker de ervaring dat je sommige inwoners moeilijk bereikt? En gaat het dan vaak om mensen in een kwetsbare situatie, bijvoorbeeld vanwege geldzorgen of gebrek aan woonruimte. Hoe zorg je dat je met hen in contact komt en hun ervaringen mee kunt nemen bij het schrijven van beleid? De handige toolkit "Meedoen met inwoners" geeft je handvatten om het vertrouwen te krijgen van inwoners en beleid te maken dat aansluit bij hun behoeften. Ook het webinar van Gebruiker Centraal met Anne-Mathije die inspecteur is bij Toezicht Sociaal Domein in Nederland, is een bron van inspiratie. Haar kernboodschap luidt: ga de wijk in en doe mee. De toolkit vind je hier en het webinar kan je hier bekijken.

Mechelen heeft als eerste stad in de Benelux de prestigieuze erkenning als 'Ramsar-wetlandstad' ontvangen. Dit is een relatief nieuwe onderscheiding voor steden die zich actief inzetten voor het herstel en de bescherming van stedelijke wetlands of natte natuurgebieden. Het label is uitgereikt door de conventie van Ramsar, die sinds de jaren zeventig als doel heeft de wetlands wereldwijd te beschermen en promoten. De bekroning in Mechelen komt er na jarenlange inspanningen van de stad samen met Natuurpunt om de natte natuur en het water in en rond de stad te beschermen. Zo gaat de stad klimaatverandering tegen en kan ze opnieuw genieten van een verbeterde waterkwaliteit. Je vindt hier meer informatie over Ramsar, hier over de Wetland City Accreditation en hier de aankondiging door de stad Mechelen. 

​Vrijwel geen enkele zorg- of dienstverlener heeft de intentie om een bepaalde groep inwoners minder kwaliteit te bieden. Maar in de praktijk gebeurt dit helaas wel dat bijvoorbeeld inwoners met een migratieachtergrond, vluchtelingenachtergrond en/of van kleur minder goede of minder gelijkwaardige dienstverlening ontvangen dan anderen. Het Nederlandse Kennisplatform Inclusieve samenleving heeft een handreiking en stappenplan ontwikkeld met handvatten en tips om te voorkomen dat burgers, patiënten of klanten ongelijk behandeld worden op basis van zaken zoals afkomst of religie. De KIS-handreiking kan door directies, stafleden en beleidsmedewerkers worden gebruikt om stap voor stap de dienst- en zorgverlening te verbeteren zodat de kans op ongelijkheid afneemt. De handreiking vind je hier en het stappenplan hier.

​Deze Betonmeter biedt op het niveau van elke Vlaamse gemeente een weergave van het ruimtebeslag en verharding aan de hand van 29 indicatoren. De Betonmeter bevat de meest actuele cijfers en trendgegevens van ruimtebeslag, verharding, ruimtebeslagrisico en reductieopgave per gemeente tot het jaar 2022. Onderzoekers van DRUM (onderzoekscentrum Duurzaam Ruimtegebruik en Mobiliteit van HOGENT) hebben de betonmeter geactualiseerd met de meest recente Vlaamse brondata. In deze update verwerkten ze de jaarlijkse bodembedekkingskaart (JaarBAK) voor verharding van Departement Omgeving en de 'gestolpte' woonreservegebieden

Met het oog op een brede en gebruiksvriendelijke verspreiding van de onderzoeksresultaten ontwikkelde het onderzoekscentrum DRUM de webapplicatie Betonmeter (www.betonmeter.be). Met de Betonmeter kunnen gemeenten en andere belanghebbenden voor het eerst inschatten wat de reductiedoelstellingen van de

bouwshift concreet voor het lokale niveau inhouden. Je vindt hier het rapport 'Gemeentelijke reductieopgave ruimtebeslag en verharding'.  Een toelichting bij de bronnen en methode en de gemeentefiches zijn hier te vinden.