Europa

Europa is geen buitenland meer. Het verscherpt toezicht van de Europese Commissie op onze begroting, steun voor grootschalige demonstratieprojecten voor energie-efficiënte steden, de voorstellen van richtlijn m.b.t. overheidsopdrachten, luchtkwaliteit, geluid… het zijn enkele voorbeelden van de manier waarop de EU de beleidsruimte van de centrumsteden beïnvloedt. De Vlaamse steden moeten optimaal gebruik maken van de opportuniteiten die Europa biedt. Het kenniscentrum werkt sinds 2009 aan een traject om de Vlaamse steden te ondersteunen in hun Europawerking en kennismanagement rond Europese projectwerking te bevorderen.  Alle informatie over de initiatieven die het Kenniscentrum heeft genomen in de voorbije programmaperiode vindt u hier.

2016

EU-vorming

Het is niet altijd duidelijk welke rol er voor steden is weggelegd binnen het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU, nl. het H2020 programma. Het Kenniscentrum organiseerde daarom op verzoek van de reflectiegroep Europa en i.s.m. Vleva een vormingsmodule op 22 september 2016 die dieper inging op de opportuniteiten en de valkuilen voor steden bij de opstart en uitwerking van een projectvoorstel. Er werd een namiddagprogramma samengesteld met verschillende praktijkgetuigenissen en de volgende gastsprekers:

  • François Stassijns (Agentschap Innoveren & Ondernemen, Nationaal Contactpunt H2020) -Algemene toelichting rond H2020 met specifieke focus op de mogelijkheden voor steden binnen het programma
  • Ari Apteker (projectleider Open Transport Net, stad Antwerpen) en Anne Recour (Novelog, Mechelen) - Ervaringen van Vlaamse centrumsteden binnen H2020
  • Ariane Decramer en Hanne Deroo (Vleva) - Voorbeelden van lopende/gerealiseerde projecten binnen H2020 met een prominente rol voor grote/middelgrote steden
  • Wim De Kinderen (Gemeente Eindhoven) - Hoe ga je te werk als je aan een specifieke call wil meedoen? Belangrijke leerpunten voor een succesvolle H2020 projectaanvraag
  • Daniëlle Baetens (Grant Advice - evaluator voor H2020 energieprojecten) - Concrete tips en tricks voor centrumsteden die in de toekomst willen inzetten op specifieke calls

Gestructureerd overleg met Europese parlementsleden

  • Op 12 oktober organiseerde het Kenniscentrum i.s.m. VVSG en Vleva een overleg met de Vlaamse Europarlementariërs. Aanleiding voor het bezoek is de opmaak en goedkeuring van de EU Urban Agenda in het Pact van Amsterdam op 30 mei 2016. In het pact engageren de Europese instellingen zich om steden nauwer te betrekken in de EU beleids- en besluitvorming. Het overleg focuste op topics waarbij impact op de besluitvorming nog mogelijk is. Verschillende thema's die zijn opgenomen in het Pact van Amsterdam dienden als uitgangspunt: energie transitie, migranten en vluchtelingen, skills en jobs, toegang tot Europese fondsen. Bedoeling is de banden tussen de centrumsteden en de Europese parlementsleden verder aan te halen en dit gestructureerd werkoverleg jaarlijks te laten doorgaan.

Gezamenlijke projectindiening

  • Onder impuls van het Kenniscentrum, werd een voorstel m.b.t. energierenovatie van particuliere woningen, met als titel 'Triple-A', opgesteld en ingediend bij het Interreg-secretariaat Twee Zeeën. De conceptnota werd goedgekeurd en op 10 oktober 2016 werd een volledige projectaanvraag, ingediend.
  • De conceptnota van BE-REEL! werd door de Europese Commissie positief geëvalueerd en een volledig uitgewerkt projectvoorstel werd in het voorjaar van 2016 ingediend. Het voorstel werd positief beoordeeld door de jury maar moest toch nipt de duimen leggen omdat een aantal andere projectvoorstellen nog beter scoorden. Op basis van de beoordeling en suggesties van de jury werd op 22 september een herwerkte conceptnota ingediend.

2015

EU-vorming

  • Op 22 januari 2015 werd een expertenmodule ingericht m.b.t. 'innovatie en duurzaamheid'.  Tijdens de module was er ruimte voor een diepgaandere analyse van het EU-beleid inzake 'klimaat en energie'.  
  • Op 3 februari werd i.s.m. de VVSG een module ingericht over 'effectief beïnvloeden van de Europese besluitvorming'. Deze module focuste op de Europese institutionele ontwikkelingen en de rol van nationale overheden daarbinnen. Deelnemers aan deze cursus gingen met experts uit de academische wereld en de werkpraktijk op zoek naar een antwoord op de vraag hoe beleidsmedewerkers via verschillende kanalen hun invloed op Europese besluitvorming kunnen optimaliseren. 

Op vraag van de Interstedelijke Reflectiegroep Europa werden er in het najaar van 2015 twee bijkomende vormingsmomenten opgezet. Beide vormingsmomenten werden ingericht door het Nederlandse adviesbureau link.eu.

  • Een eerste module 'Applying for European Funding' op 26 november 2015 vertrok van de volgende uitgangspunten: 'Wat is er nodig om snel en efficiënt een dossier samen te stellen?' en 'Hoe lezen de beoordelaars een projectdossier?'. Bedoeling van de opleidingsmodule was om de capaciteit van stadsmedewerkers aan te scherpen om meer in te zetten op Europese projectfinanciering.
  • De tweede module 'Managing a European cooperation project', op 8 december 2015, diende inzicht te brengen in wat er van leadpartners wordt verwacht om zo de obstakels en opportuniteiten duidelijker in beeld te brengen die het projectleiderschap met zich meebrengt. In eerste instantie lag de focus tijdens deze module op projectleiderschap binnen Interreg-projecten.

Gezamenlijke projectindiening

  • Onder impuls van het Kenniscentrum, werd een voorstel m.b.t. 'collectieve energierenovatie van particuliere woningen' opgesteld, nl. Triple-A, en ingediend bij het Interreg-secretariaat Twee Zeeën.
  • Mede op initiatief van het Kenniscentrum hebben de Vlaamse overheid (dienst klimaat en het Vlaams Energie Agentschap) en de steden Antwerpen, Gent en Mechelen samen met het Waals gewest een projectvoorstel, BE-REEL!, ingediend bij het Europese programma Life+. Het voorstel dat is ingediend focust eveneens op de renovatie van gebouwen en zal in Vlaanderen gekoppeld worden aan het Renovatiepact.

2014

Interstedelijke kennisuitwisseling als opstap naar een efficiëntere Europawerking in elke stad afzonderlijk is vanzelfsprekend belangrijk. Om hieraan tegemoet te komen wordt afgesproken om de bijeenkomsten van de Interstedelijke reflectiegroep Europa - op regelmatige basis - te laten doorgaan in een gaststad. Bedoeling is dat de gaststad, aansluitend op de reflectiegroep, een beknopt programma samenstelt waarin bijvoorbeeld wordt gefocust op goedwerkende instrumenten (financieel-technische opvolging van Europese projectdossiers, strategieën om Europese subsidies/netwerken te promoten bij bestuurders...) of vastgestelde moeilijkheden (informatie-doorstroming, co-financiering...).

  • De eerste bijeenkomst van de reflectiegroep op locatie ging door in Gent op 6 februari. Elke centrumstad werd gevraagd een korte presentatie te maken over de positie van de Europawerker(s) binnen het stadsorganigram en de relatie/samenwerkingsverbanden van de Europawerkers(s) met andere stadsdiensten, het MAT en het college. Het overzicht van alle presentaties vindt u hier. Aansluitend gad de Cel strategische subsidies van de Stad Gent een toeliching over haar werking. De presentatie vindt u hier.
  • Mechelen diende zich aan als gaststad voor de bijeenkomst van de reflectiegroep op 29 augustus. Bedoeling was tijdens het bezoek stil te staan bij goedwerkende 'projectmanagement tools'. Elke stad werd opnieuw gevraagd een korte presentatie te maken rond dit thema. Het overzicht van alle presentaties vindt u hier.
  • Kortrijk diende zich aan als gaststad voor de bijeenkomst van de reflectiegroep op 14 november. Het thema van de intervisie was de administratieve en financiële opvolging van Europese dossiers. In veel steden ontbreekt het overzicht bij de inhoudelijke en financiële opvolging van Europese dossiers. Dit zowel in de fase van ontwikkelen, indienen, implementeren als rapporteren van/over projecten. Meer zicht op de flows die een dossier in elk van die fases aflegt kan voor duidelijkheid zorgen. Als voorbereiding op de intervisie wordt elke stad daarom gevraagd een overzicht of flow te maken van de weg die een Europees dossier aflegt binnen de administratie. Het overzicht van alle presentaties vindt u hier.

Het Departement Internationaal Vlaanderen (DiV) is eind 2013 gestart met een EU-vorming voor Vlaamse ambtenaren. De opleidingsreeks is gegund aan het Clingendael Instituut en de KULeuven. VLEVA en het Kenniscentrum kunnen in het kader van deze overheidsopdracht ook vormingsessies afnemen. Op 15 mei wordt er voor vertegenwoordigers van de centrumsteden een basismodule ingericht. Op 26 juni gaat er een informatiemodule door. In de loop van het najaar wordt een expertenmodule opgezet die focust op 'innovatie en duurzaamheid'.

Het  Kenniscentrum wil de haalbaarheid onderzoeken om samen met geïnteresseerde centrumsteden in te dienen op één of twee Europese calls (bijv. in het kader van Interreg). Op basis van gemeenschappelijke projectambities zullen verschillende oproepen worden gescreend in functie van eventuele indiening. Het Kenniscentrum faciliteert deze samenwerking tussen de centrumsteden. De theorie krijgt zo een praktisch gezicht en via learning by doing krijgen de minder ervaren Europawerkers inzicht in de werkwijze van meer ervaren steden. Als vertrekpunt werd de steden gevraagd hun projectambities voor de programmaperiode 2014-2020 op te lijsten. Het overzicht vind je hier. Op basis van deze projectambities werden drie voorstellen weerhouden voor verder onderzoek 1) energie-efficiëntie en hernieuwbare energiewinning van/voor historische gebouwen; 2) collectieve energierenovatie van particuliere woningen en 3) nieuw 'stads- of klimaatgroen' als antwoord op de problematiek van hitte-eilanden.

Als vertrekpunt voor de verdere discussie heeft het Kenniscentrum per gekozen projectvoorstel een eerste overzicht gemaakt van mogelijke financieringskanalen. De presentatie vindt u hier. Uiteindelijk is overeengekomen om verder te werken op de projectvoorstellen m.b.t. 'energie-efficiëntie' en hernieuwbare energiewinning voor historische stadsgebouwen (in concreto: stadhuizen)' en 'collectieve energierenovatie van particuliere woningen' in functie van de eerste Interreg-calls (Vlaanderen-Nederland en Twee Zeeën).

2013

Het Kenniscentrum werkt samen met de centrumsteden en de VGC voor haar Europawerking rond drie prioriteitsassen:

  • de verdere uitbouw en uitwisseling van expertise inzake fondsenwerving en projectfinanciering (o.a. via het aanleveren van informatie m.b.t. projectoproepen, financieringsmogelijkheden die de steden kunnen helpen bij de projectopstart en -ontwikkeling);
  • kennisopbouw rond nieuwe Europese beleidsinitiatieven en hun impact op het lokaal stedelijk beleid als opstap naar een sterkere positionering van de centrumsteden in het Europees beleids- en beslissingsproces;
  • het versterken (en verankeren) van het Europabewustzijn/draagvlak in de eigen stadsorganisatie.

In overleg met de Interstedelijke Reflectiegroep Europa heeft het Kenniscentrum een plan van aanpak uitgewerkt voor het najaar 2013 en het voorjaar 2014. Met het oog op de verdere concretisering van het plan van aanpak wou het Kenniscentrum een staalkaart krijgen van waar de centrumsteden hun prioriteiten leggen voor wat Europa betreft. Elke centrumstad werd daarom gevraagd een korte oplijsting te maken van deze prioriteiten (maximum vijf) met een korte argumentatie waarom de stad deze prioriteiten naar voren schuift. Een overzicht van deze inhoudelijke prioriteiten vind je hier.