Nieuwsbrief 52 - oktober 2013

​Op 8 oktober werd een Memorandum of Understanding  (MoU) ondertekend door vertegenwoordigers van ministers en de burgemeesters en schepenen/wethouders van 14 steden over de verbetering van de energie-efficiëntie in de gebouwde omgeving in steden van de Benelux en aangrenzende gebieden. Het MoU steunt op een onderzoeksrapport "Energie-efficiëntie in de gebouwde omgeving binnen de Benelux en in Noordrijn-Westfalen". Dit rapport heeft enerzijds als doel om een overzicht te geven van interessante politieke initiatieven om de kennisuitwisseling tussen overheden (centraal en lokaal) te stimuleren. Anderzijds brengt het problemen in kaart die de verbetering van energie efficiëntie in de gebouwde omgeving bemoeilijken tot verhinderen. Je vindt hier het onderzoeksrapport en hier het MoU. Alle beleidslijnen en projecten van de centrale en lokale niveaus werden ook gebundeld in een tabel, die je hier vindt.

​Om tegemoet te komen aan de vraag om de overload aan 'Europese' informatie (sites, events, projecten…) te filteren op hun belang voor de centrumsteden en een maximale doorstroming van de geselecteerde informatie naar de steden te garanderen zal het Kenniscentrum haar Europawerking verder digitaliseren via haar nieuwsbrief en website. In deze mei-editie vestigen we de aandacht op vijf initiatieven. Meer informatie vind je hier.

​De Stad Gent heeft als eerste stad in Vlaanderen het hitte-eilandeffect in kaart gebracht. In het centrum van Gent is het gemiddeld 3°C warmer dan daarbuiten en dit verschil kan oplopen tot 8°C op hete dagen. Dat is de conclusie van onderzoekers van het VITO en de UGent, die de hittestudie uitvoerden in opdracht van de Stad Gent. Meer groen, meer water, meer schaduw en minder verharding kunnen zogenaamde nieuwe hitte-eilanden voorkomen. Je vindt hier een korte toelichting bij het onderzoek 'hittekaarten' en hier het integrale rapport (Op de pagina's III tot en met XXV van de studie wordt een uitgebreide samenvatting gegeven).

​De Amsterdam Urban Innovation Week (15-21 september 2013) focuste op verandering en  zelfinitiatief in de stad. Een in het oog springend thema's was coöperatieve zorg. StadsdorpZuid in Amsterdam en de seniorencoöperatie in Riedlingen zijn twee inspirerende voorbeelden. Meer informatie over StadsdorpZuid vind je hier, meer informatie over de aanpak in Riedlingen vind je hier.

​Vorig jaar organiseerde het Genkse stadsbestuur in het kader van De Genks en in samenwerking met het Kenniscentrum Vlaamse Steden een tweedaagse workshop met als thema 'het betrekken van burgers van andere herkomst bij stedelijke activiteiten'. De
vaststelling dat er voor het bestuur een aantal moeilijk bereikbare groepen zijn, vormde de voedingsbodem voor een aantal participatievraagstukken, waarvan een selectie werd
besproken tijdens de tweedaagse. Intussen werd een verslag gemaakt van deze workshop. Daarin vind je een toelichting van de Genks situatie, een beschrijving van het proces, een uitdieping van 4 Genks cases en beschouwingen bij het proces geformuleerd door de begeleiders. Je vindt hier het eindrapport van de workshop.

​Stadslab 2050 is een stedelijk laboratorium dat in Antwerpen de omslag naar een duurzame stad (een stad waar het welzijn van ieder is verzekerd én een leefbare economie is opgebouwd binnen ecologische grenzen) wil helpen verwezenlijken. Werken aan een duurzame stad vraagt een aanpak waarin durf, experiment en innovatie centraal staan. Dit vereist een plaats waar voorlopers en creatieve geesten elkaar vinden zodat  nieuwe ideeën en acties kunnen ontstaan en opgepikt worden. Hiervoor schuift Stadslab2050 een aanpak naar voor die steunt op samenwerking, incubatie en versnelling, acties, communicatie en capaciteitsopbouw. Stadslab2050 speelt mee in op een breder verhaal van een nodige transitie naar een duurzame samenleving. Hun creatieve, participatieve events waar partners, vernieuwers en doeners elkaar vinden kregen de naam 'ontmoetingsruimte' mee. Het resultaat van zo'n ontmoetingsruimte zijn projecten die verder uitgewerkt en begeleid kunnen worden. Op 10 oktober was er een eerste ontmoetingsruimte rond 'groen en natuur in de stad'. Op 3 december organiseert Stadslab2050 een tweede ontmoetingsruimte rond 'duurzaam wonen en bouwen'. Meer informatie over de aanpak en de acties van Stadslab 2050 vind je hier.

​Op 19 september werden door een vakkundige jury de vijf Pilootprojecten Wonen geselecteerd uit 19 inzendingen, die volgden op de oproep die minister Freya Van den Bossche en Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen samen met de Afdeling Woonbeleid, de VMSW en het team Stedenbeleid in april lanceerden om vijf trendsettende pilootprojecten van gemengde woonomgevingen tot stand te brengen.
De vijf gekozen initiatiefnemers, zowel publieke als private opdrachtgevers, zullen nu hun project verder uitwerken onder intensieve begeleiding van een projectregisseur en een expert. Elk Pilootproject werd ook toegewezen aan een ontwerpteam dat de komende maanden een masterplan uitwerkt. Het resultaat van hun onderzoek zal in het voorjaar van 2014 bekend worden gemaakt. Je vindt hier alle informatie over het pilootproject wonen en hier een overzicht van de vijf geselecteerde projecten.

​Grenzen bakenen af, vormen barrières. Maar grenzen kunnen ook op allerhande manieren overschreden worden – fysiek en mentaal. En in dat geval zorgen ze vaak voor de start van iets nieuws… Tijdens deze Werelddag tasten VRP en een selectie van eminente sprekers verschillende grenzen af. Binnenkort zijn we met één miljoen zielen meer. Een kleine dichtbevolkte regio moet die groei opvangen door bestaande woonkernen op een intelligente manier te verdichten. Maar hoever kan je gaan in verdichting? Steden en gemeenten worden bovendien geconfronteerd met vragen rond betaalbaar en energiezuinig wonen, luchtkwaliteit, waterhuishouding en mobiliteit. Dit zijn thema's die lokale en bovenlokale overheden samen moeten aanpakken, over de bestuurlijke grenzen heen. Waar begint die grensoverschrijdende samenwerking? En waar houdt ze op? Tijdens de lezingen en themasessies van deze Werelddag buigen experten uit binnen- én buitenland zich over een aantal ruimtelijke vraagstukken die uit het voorgaande voortvloeien. Je vindt hier het programma, de inschrijvingsmodule en alle praktische informatie.

​Op 7 oktober werd de Sociale Innovatiefabriek 'geopend'. Kort gezegd doet de Sociale Innovatiefabriek het volgende: ze promoot, begeleidt en ondersteunt sociaal ondernemerschap en sociale innovatie ten voordele van maatschappelijke uitdagingen. In haar werking vertrekt de Fabriek van drie basiswaarden: aandacht voor gedeelde meerwaarde, een focus op sociale transformatie en impactgedrevenheid.
Sociale innovatie definiëren ze als volgt: een innovatieve oplossing op een maatschappelijk belangrijke uitdaging, dat resulteert in een product, dienst, organisatiemodel en/of methode. Het 'sociale' slaat op het feit dat de innovatie een maatschappelijke behoefte (maatschappelijke uitdaging) wil aanpakken. Denk aan multidimensionale maatschappelijke problemen van de meest kwetsbare groepen in de samenleving. Of aan klimaatverandering. Of aan eenzaamheid in een stadscontext.
Een oplossing is 'innovatief' als het gaat over een nieuw of significant beter product, dienst, proces, marketingmethode en/of organisatiemodel. Het gaat dus over zowel 'dit heeft nog nooit iemand bedacht' ideeën als het toepassen van bestaande ideeën op een nieuwe doelgroep of het opschalen van een project rond een nieuwe maatschappelijke uitdaging. De 'innovatie' zit hem vaak in het op een nieuwe manier verbinden van verschillende actoren, verschillende expertises of verschillende hulpmiddelen. Je vindt hier een presentatie over de opdracht en werking van de Sociale Innovatiefabriek en hier hun website.

​