Nieuwsbrief 143

Na 14 jaar aan het roer komt wegens pensioen een einde aan de loopbaan van de huidige directeur van het Kenniscentrum Vlaamse Steden. We gingen dus op zoek naar een opvolger. Op 22 december koos het dagelijks bestuur unaniem Annik Bogaert als nieuwe directeur.  Doorheen haar loopbaan bouwde ze een brede ervaring op in uiteenlopende stedelijke beleidsdomeinen. Zij vervulde voor de stad Antwerpen belangrijke managementfuncties, zowel voor kleinere als voor grotere programma's, waarbij zij met een breed netwerk van mensen werkte en daarbij aantoonbare competenties inzette die nauw aansluiten bij deze die de directeur van het Kenniscentrum nodig heeft.  Op 1 mei vervoegt ze de huidige staf van het Kenniscentrum zodat de overdracht goed kan voorbereid worden tegen 1 oktober.  In de nieuwsbrief van september laten we jullie uitgebreider kennis maken met haar.

Geïnspireerd op de Nederlandse Smart City Strategie en de Agenda Stad werkt het Kenniscentrum samen met de 13 centrumsteden en de VGC sinds 2019 aan het vorm geven van een aantal Vlaamse City Deals. Zo'n City Deal is een contract tussen steden, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties dat moet leiden tot innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken die een stad niet alleen opgelost krijgt.

Met de toekenning van de Vlaamse subsidie voor het project 'E-Inclusion by Design' is de eerste Vlaamse City Deal een feit.

Vanuit de vaststelling dat de digitalisering van de dienstverlening in de praktijk niet altijd de toegankelijkheid verhoogt en we daardoor niet meer onze publieke opgave om de dienstverlening te garanderen voor alle burgers, bezoekers, gebruikers, … kunnen garanderen, gaat men in het project e-inclusion by design op zoek naar oplossingen die ervoor zorgen dat digitale diensten voor iedereen laagdrempelig toegankelijk blijven.
Onder leiding van stad Gent / District 09 zullen alle centrumsteden en de VGC aan de slag gaan met de principes van Human Centered Design waarbij ze elk experimenten opzetten in het ontwikkelproces van twee producten of dienstverleningen. Binnen het project wordt gezorgd voor kennisopbouw, coaching en begeleiding bij dit proces. Al doende wordt een toolbox ontwikkeld die ook andere lokale besturen op weg moet helpen met de implementatie van toegankelijke digitale dienstverlening. Er zal gewerkt worden aan een risicobarometer, die helpt bij het in kaart brengen van de risico's doorheen het digitaliseringsproces, en die moet toelaten inzicht te geven op de toegankelijkheid van een gedigitaliseerde dienstverlening.

De City Deal krijgt 2,89 miljoen euro aan relancemiddelen, die Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers inzet voor e-inclusie op lokaal niveau binnen het actieplan 'Iedereen Digitaal'.

Meer informatie over het project vind je hier.

​Het Kenniscentrum Vlaamse Steden, het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten hebben in 2019 voor 5 centrumsteden het traject 'Verweving I' opgezet. Doelstelling was de betrokken stadsdiensten klaar te stomen om met eigenaars of vastgoedinvesteerders in dialoog te gaan zodat ze ruimte voor economie en maakactiviteiten behouden. Inzichten uit ontwerpend onderzoek, kennis van de marktvraag, financiële aspecten van vastgoed, participatie van omwonenden en potentiële gebruikers van de site, mobiliteit en verkeersleefbaarheid etc. zijn enkele van de tools in het besluitvormingsproces. Eind 2021 werd het traject afgerond.  Op 27 januari 2022 werden de resultaten voorgesteld op een druk bijgewoonde (digitale) studiedag 'Van leegstaande naar verweven werklocaties'. Je vindt hier de presentaties van de studiedag en de eindrapportage.

​De Stad Gent bindt de strijd aan met 'draken van formulieren en prehistorische procedures'. Jaarlijks behandelen de stadsdiensten duizenden telefoontjes, dossiers en aanvragen en ontvangen ze duizenden bezoekers aan hun balies of loketten. Gentenaars konden altijd al ingewikkelde procedures of formulieren melden, maar de Stad Gent schakelt nu een versnelling hoger om haar dienstverlening verder te verbeteren.

De Stad roept Gentenaars op om omslachtige procedures of verwarrende formulieren te melden. Dat kan online, via Gentinfo of aan een stadsbalie. Een stadsteam zal zich voortaan intensief bezighouden met administratieve vereenvoudiging. Het team buigt zich op korte termijn over de meldingen. Wie een melding doet, krijgt binnen 21 dagen antwoord.

Eind 2021 lanceerde de stad een eerste oproep, die heel wat feedback opleverde. Het team ging ondertussen aan de slag met procedures voor het melden van geluidshinder, poliovaccinatie, het binnenbrengen van overlijdensattesten en het aanvragen van de UiTPAS.

Meer info over het project vind je hier. Een formulier of procedure online melden kan hier. 

Scivil, het Vlaamse Kenniscentrum voor Citizen Science voerde 2 interessante bevragingen uit rond het thema 'burgerwetenschap'. Een eerste had de burgerwetenschappers als voorwerp. Daartoe voerden ze in 2020 een bevraging uit bij Vlaamse burgerwetenschappers, die peilde naar demografische kenmerken, de motivaties en ervaringen bij citizen science.

De resultaten tonen onder meer aan dat ook in Vlaanderen burgerwetenschappers gemiddeld ouder en hoger opgeleid zijn dan de algemene bevolking. Tegelijk slaagden de projecten gesubsidieerd door de oproepen van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse overheid erin om ook een nieuwe groep burgers aan te spreken, die jonger zijn en pas recent een eerste keer deelnamen aan een burgerwetenschapsproject. Bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek is de grootste, maar niet enige motivator tot deelname. Burgerwetenschappers kijken veelal tevreden terug naar hun deelname. De resultaten van het onderzoek bieden handvaten tot verder beleid om moeilijk bereikbare doelgroepen te betrekken in toekomstige citizen-science projecten. Je vindt hier de voornaamste resultaten van de bevraging en hier het uitgebreide rapport.

In een tweede bevraging bij Vlaamse wetenschappers peilden ze naar de kennis, meningen en attitudes over citizen science. Deze resultaten vergeleken ze met een eerdere studie van de jonge Academie (2015). Daaruit bleek een sterke stijging in het aantal wetenschappers dat het concept "citizen science" kent (73.5% t.o.v. 22,2%).  Je vindt hier een aantal opvallende vaststellingen en hier de integrale studie.

Het Euopean Creative Rooftop Network, kortweg ECRN, is een consortium van NGO's, lokale besturen, verenigingen en private organisaties verspreid over negen Europese steden, waaronder Antwerpen. Al deze organisaties organiseren culturele evenementen, lezingen, rondleidingen en andere activiteiten, op daken. Elke stad is daarbij uniek en heeft zijn eigen expertise, maar ze delen een gezamenlijk doel, het gebruik van de gigantische oppervlakte aan daken in de stad stimuleren en elkaar daarover inspireren.
Op de website van ECRN stelt elke stad zichzelf voor en vind je een uitgebreide agenda met "dakactiviteiten". Daarnaast vind je een uitgebreid overzicht van inspirerende voorbeelden uit de deelnemende steden in de zogenaamde "rooftopedia".

De website van ECRN vind je hier. Grasduinen in de rooftopedia kan hier.

De afgelopen twee jaren organiseerde het Kenniscentrum voor het fietsbeleid in Vlaanderen, kortweg Fietsberaad een uitgebreide reeks webinars. Wat begon als een noodgedwongen manier om te blijven ontmoeten en inspireren ten gevolge van de coronacrisis, is uitgegroeid tot een vaste waarde, naast workshops en andere real life ontmoetingsmomenten. Van achter het computerscherm worden er concrete aanbevelingen gegeven over diverse topics en komen experten langs om praktijkvoorbeelden uiteen te zetten. Afsluitend is er voor iedereen ruimte om vragen te stellen. Achteraf kan elk webinar worden herbekeken op het YouTube-kanaal van Fietsberaad.

Intussen is alle informatie over afgelopen en aangekondigde webinars verzameld op een overzichtelijke landingspagina. Daarop vind je een korte omschrijving van het webinar, het programma en linken naar de opname van het webinar en naar andere relevante documentatie.

De webinar pagina van Fietsberaad vind je hier.

In de steden Gent, Genk, Antwerpen, Leuven, Brussel en Kortrijk gingen begin februari de eerste digibanken van start. Nog eens 29 lokale partnerschappen, bestaande uit verschillende gemeenten en organisaties, staan in de steigers en starten met een traject om de juiste partners samen te brengen voor de realisatie van een digibank. In die digibanken kunnen mensen die het nodig hebben terecht voor een laptop, tablet of pc en voor opleiding en begeleiding om hun digitale vaardigheden te versterken.

De digibanken vormen een onderdeel van het Vlaamse relanceplan in het kader van de coronacrisis. Tegen het einde van het jaar wil minister Crevits honderd digibanken opgestart zien, om over drie jaar heen in totaal 100.000 personen te kunnen bereiken.

Vlaanderen richt de digibanken bewust niet zelf op, maar steunt bestaande partners met ervaring op het terrein. In totaal is er 50 miljoen euro voorzien voor het project. 

Je vindt hier mee informatie over de eerste 6 digibanken die van start gingen, hier over de 29 potentiële digibanken die een voorbereidend traject richting de opstart van een digibank startten en hier heel wat digibank gerelateerde informatie.

​De klassieke instrumenten voor evaluatie en monitoring binnen de overheid zijn vaak gericht op beoordeling, risicovermijding en voorspelbaarheid en daarmee niet helemaal geschikt voor innovatieve projecten. Want innoveren is ook systematisch uitproberen en leren. Continue leren uit de zaken die gelukt zijn, maar zeker ook uit zaken die mislukt zijn, en die kennis meteen opnieuw toepassen in een vervolgtraject.  Het InnovatieNetwerk Overheid (INO-team) zette in samenwerking met IDEA Consult en collega's van GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, Agentschap Overheidspersoneel, Departement Omgeving en Departement Economie, Wetenschap en Innovatie een leertraject op met alternatieve methodes om te monitoren en evalueren. Je vindt hier een presentatie die een korte beschrijving geeft van het leertraject, hier een artikel met verdere duiding in het Vlaams Tijdschrift voor Overheidsmanagement (2021/4) en hier meer informatie over een aantal methoden.