Nieuwsbrief 150

Maart 2009 ging onze eerste nieuwsbrief de deur uit, vandaag valt de 150^ste in je mailbox. Zo een nieuwsbrief is het resultaat van een intensief proces.  We verzamelen gedurende een hele maand mogelijke items en uit die longlist zoeken we telkens naar een goede mix van 9 items. We zoeken een balans tussen initiatieven uit de centrumsteden/VGC en die van elders, we zorgen voor een afwisseling van beleidsdomeinen die aan bod komen, waarbij de thema's van de lopende samenwerkingsovereenkomst een voetje voor hebben. We zorgen ook voor een variatie naar type. Het kan gaan over de beschrijving van een inspirerend beleidsinitiatief of goede praktijk, over het documenteren van binnen- en buitenlandse voorbeeldprojecten, alsook over het in de kijker zetten van stedelijke laureaten en hun prijswinnend initiatief, aankondigingen van studiedagen, linken naar interessante websites,…

Die hele speurtocht bij elke nieuwsbrief zorgt dat we de vinger aan de pols houden in het stedelijk veld en dat het maken van de nieuwsbrief ook voor ons telkens bijzonder leerzaam en inspirerend is. We hopen dat de maandelijkse oogst ook jullie kan bekoren.

Je kan alle nieuwsbrieven die we sinds maart 2009 verstuurden hier raadplegen.

Wie vanaf 2029 een nieuwe auto wil kopen, zal alleen nog maar kunnen kiezen uit elektrische wagens. Dat heeft de regering in 2021 afgeklopt om zo de klimaatdoelstellingen te kunnen halen. Hoe haalbaar is dat? Zijn er wel genoeg laadpalen? Is ons elektriciteitsnetwerk daarop voorzien? En is een batterij wel zoveel milieuvriendelijker? Prof. dr. Joeri Van Mierlo is expert in elektrische voertuigen aan de VUB en doet een voorspelling.

Je vindt hier het gratis college in het kader van de Universiteit van Vlaanderen.

​Op 22 november organiseert VVSG in Antwerpen het P+O-congres voor al wie bezig is met personeel en organisatie bij lokale besturen. In een 30-tal sessies passeren boeiende sprekers en interessante praktijkverhalen met als rode draad 'Het lokaal bestuur als aantrekkelijke werkgever' de revue. VVSG programmeert een veelheid aan thema's zoals open hiring, inclusieve werkomgeving, re-integratiebeleid, duaal leren en het nieuwe Rechtspositiebesluit en strikte enkele topsprekers als Ans De Vos en Servaas Bingé.  Het uitgebreide programma en de inschrijvingsmodule vind je hier. 

FLAVOUR staat voor 'Food surplus and Labour, the Valorisation of Underused Resources' en is een Europees samenwerkingsverband waarin de steden Brugge en Mechelen samen met andere partners uit België, Frankrijk en Groot-Brittannië nieuwe manieren onderzochten om voedselverspilling te bestrijden, jobs te creëren voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, mensen in armoede te ondersteunen en de toegang tot gezonde voeding voor mensen in armoede te verhogen.

Door op een andere manier voedsel te produceren, te kopen en te consumeren proberen de deelnemers verspilling zoveel mogelijk te voorkomen.  Zijn er toch overschotten dan wordt gezocht naar manieren om die te verdelen via distributieplatformen aan voedselhulp- en sociale organisaties of te verwerken tot nieuwe langer houdbare producten. Die verdeling of verwerking van het voedsel wordt uitgevoerd door werknemers in de sociale economie, vaak mensen die het moeilijk hebben bij het vinden van een job. Door hen te ondersteunen, creëerde FLAVOUR heel wat sociale voordelen.

Belangrijke uitdaging blijft deze projecten financieel gezond te houden terwijl sociale en ecologische doelen worden nagestreefd. De lage kosten om voedsel te verbranden of te verwerken tot veevoeder in plaats van het te schenken aan sociale organisaties maakt weggooien nog steeds verleidelijk. Daarom werd tijdens het project ingezet op de ontwikkeling van robuuste en veerkrachtige businessmodellen en het formuleren van lokale, nationale en Europese beleidsaanbevelingen. Meer informatie over het project vind je hier, het eindrapport over de businessmodellen hier en een overzicht van beleidsaanbevelingen hier.

De zorg voor de woonzorgomgevingen van de toekomst staat op diverse agenda's, en niet alleen in ons land: het beleid op de diverse niveaus (van Europees tot lokaal), het middenveld en de burgersamenleving, het onderzoek, de media, de microschaal van families en, niet te vergeten, de dagelijkse praxis in de sector. Het valt niet te ontkennen dat de coronaperiode en de bijbehorende crisissen de urgentie van het thema nog eens in het licht hebben gezet. Met name de kwetsbaarheid van grootschalig opgezette instellingen en de eenzaamheid van wie thuis woont schokten de samenleving. Ook de personeelsproblematiek op een momenteel krappe arbeidsmarkt is een constante zorg.

Op veel plaatsen wordt er nagedacht en ook uitgeprobeerd hoe je omgevingen kunt inrichten waar (onder meer) oudere mensen leven en waar voor hen gezorgd wordt. Hoe je die omgevingen kunt en moet aanpassen aan evoluerende wensen en een veranderende samenleving. Hoe je de spagaat die veel mensen met een hulp- en zorgbehoefte ervaren (tussen 'thuis willen blijven' en 'naar het woonzorgcentrum moeten')  kunt invullen met andere, ongekende mogelijkheden.                                              

De nieuwste publicatie van de Koning Boudewijnstichting gaat over die urgente maatschappelijke uitdaging: de

woonzorgomgevingen van morgen en overmorgen. Je vindt de publicatie hier.

Op 24 november vindt in gaststad Kortrijk één van de drukst bezochte VRP-netwerkevents van het jaar plaats waar planners, stedenbouwkundigen en professionelen uit andere disciplines elkaar ontmoeten. Het thema van dit jaar is water.

Overstromingen en droogte zijn maar enkele voorbeelden van rampzalige gebeurtenissen die de laatste jaren ook in eigen land voor veel ellende zorgden. Door het veranderende klimaat is er een drastische koerswijziging vereist in hoe wij de openbare ruimte vormgeven. En daar speelt water een grote rol in. De tijd dringt voor stedenbouwkundigen, ontwerpers, planners, hydrologen, milieu- en klimaatambtenaren, rioolbeheerders, landschapsbeheerders, burgers, bedrijven en politici om samen de handschoen op te pakken en ruimte te geven aan water.  Dat de  expertise en de bewustwording rond het waterbeleid op elk niveau groeiend is, zal op deze netwerkdag meer dan duidelijk worden.  Je vindt hier alle praktische informatie, het programma met een duidelijk overzicht van alle mogelijke deelsessies en het inschrijvingsformulier.

Neemt de dakloosheid toe? Kunnen we structurele oplossingen vinden voor het probleem van dakloosheid? Met het URBACT-project ROOF heeft Gent, als hoofdpartner, verschillende Housing First/Housing led-initiatieven geïmplementeerd en gegevens verzameld met betrekking tot de werkelijke aantallen daklozen, samen met Luik, Timisoara, Thessaloniki, Braga, Toulouse Metropole, Poznan, Glasgow en Odense. De projectpartners schetsen in hun baselinestudie Ending Homelessness een actueel beeld van de situatie.  Over de datacollectie, de aanpak in de 9 projectsteden en de methodiek van het partnerschap om de uitdagingen en de noodzaak om op een geïntegreerde wijze dakloosheid te tackelen lees je hier meer.

Tijdens het slotevenement, ROOFTOPEU 2022, dat plaatsvond in Gent, bespraken de projectpartners hun alarmerende bevindingen met Eurocommissaris Schmit, de Europese instellingen, nationale, regionale en lokale overheden en experten. De vier kernboodschappen aan de Europese Unie zijn sterke aanbevelingen voor vervolgbeleid. De samenvatting van die kernboodschappen vind je hier. De initiatieven van Gent vind je hier.

De twaalf broedplekken die eind juni bekend werden gemaakt, zijn unieke plaatsen in Brussel waar organisaties uit verschillende sectoren willen samenwerken door een nieuw in te vullen fysieke ruimte met elkaar te delen. Op die manier worden de krachten nog meer gebundeld om de uitdagingen in de hoofdstad samen aan te pakken. Door uitwisseling kunnen organisaties elkaars inhoudelijke werking bevruchten en kunnen er nieuwe ideeën en initiatieven groeien. Het vervlechten van het weefsel van organisaties kan hun veerkracht versterken.

De doelstelling van de broedplekken is drieledig: (1) het stimuleren van (inter)sectorale samenwerking, (2) het faciliteren van meervoudig ruimtegebruik en (3) het bijdragen aan een toekomstgerichte aanpak. Focus ligt daarbij op (inter)sectorale samenwerking over gemeenschapsbevoegdheden heen of op het snijpunt ervan. Om die (inter)sectorale samenwerking te bevorderen, wordt gericht geïnvesteerd in gedeelde infrastructuur. Die gedeelde ruimtes vormen als het ware broedplekken waar nieuwe samenwerkingen en nieuwe initiatieven kunnen groeien.

Om dat te bereiken, bracht de Vlaamse overheid de infrastructurele noden en opportuniteiten van het Nederlandstalige netwerk in Brussel in kaart en stemde ze op elkaar af. Organisaties konden hun infrastructuur herdenken, om ze daarna te optimaliseren, te delen en op een duurzamere en toekomstgerichte manier vorm te geven.

Kandidaten werden via een digitaal matchmakingevent gekoppeld en werkten vervolgens onder begeleiding van experts toe naar een concrete aanvraag voor een investeringssubsidie. Uiteindelijk behaalden twaalf dossiers de door de jury gehanteerde drempelscore en krijgen een investeringssubsidie om zich te ontwikkelen als broedplek. Hiervoor wordt een bedrag van 2.300.000 euro vrijgemaakt, 300.000 euro meer dan aanvankelijk was voorzien.  Meer informatie over de broedplekken inclusief een overzicht vind je hier.

Uit enkele recente studies blijkt dat België in vergelijking met andere regio's in Europa hoog scoort op de mate waarin urban sprawl voorkomt. België, maar vooral Vlaanderen, kent in vergelijking met de rest van Europa een zeer hoge verstedelijkingsgraad. De stijgende bevolkingsgroei leidt tot een groeiende vraag naar onder andere woningen, infrastructuur en mobiliteit. Tussen 2013 en 2019 veroorzaakte dit gemiddeld een bijkomend ruimtebeslag van meer dan vijf hectare per dag, wat problematisch is voor tal van ecosysteemdiensten zoals waterberging, voedselvoorziening en koolstofopslag. Deze intensieve groei in ruimte-inname zorgt ervoor dat we bij de koplopers horen inzake urban sprawl (een verstedelijkingsproces met een lage, monofunctionele dichtheid waarbij de bevolking sterk auto-afhankelijk is door de sterk groeiende pendelafstand).

Het beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) wil het bijkomend ruimtebeslag terugbrengen naar 0 ha/dag tegen 2040. Om die ambitie waar te maken is het tegengaan van bijkomende sprawl een prioriteit. Een belangrijke stap om inzicht te krijgen in het fenomeen, is het berekenen van de maatschappelijke kosten ervan.  Het onderzoeksrapport dat je hier vindt, is het resultaat van 2 opdrachten die door van het Vlaams Departement Omgeving werden uitgeschreven om urban sprawl in Vlaanderen te monetariseren.