Nieuwsbrief 142

​47 kerken staan er op Gents grondgebied, samen goed voor meer dan 5 hectaren dakoppervlakte. Al het regenwater dat op die daken valt, gemiddeld 1 miljoen liter per kerk, vloeit weg naar de riolering, dat zorgt voor overlast bij hevige regenval en tegelijk gaat een enorm potentieel bij droogte verloren. Het Gents MilieuFront lanceerde daarom een proefproject om het hemelwater op te vangen en af te koppelen van het rioleringsnet. Het kreeg hiervoor steun voor het Fonds voor Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.  

Via vijf casestudies werd de haalbaarheid van verschillende scenario's voor hergebruik van het water onderzocht. Er wordt onder andere water gebruikt voor de toiletten van een nabijgelegen schooltje, voor buurttuintjes bij de kerk en voor de veegwagens van de reinigingsdienst.

Alle casestudies werden gedetailleerd uitgewerkt en gebundeld in een mooi boekje. Daaruit blijkt ook dat veel aanpassingen niet duur hoeven te zijn, en soms makkelijk te realiseren zijn. Gents MilieuFront hoopt dat de proefprojecten inspirerend werken, zowel in Gent als daarbuiten.

Meer informatie over het project Wij(k)water vind je hier en hier. Het boekje met de casestudies vind je hier.

Het Pandschap wil iets doen aan de combinatie van leegstaande panden en de lange wachtlijsten voor sociale woningen.  De organisatie biedt logistieke en financiële steun aan eigenaars van leegstaande panden die opkijken tegen de renovatie. In ruil moeten zij hun pand voor minstens 9 jaar verhuren als sociale woning. Zo worden drie vliegen in één klap geslagen: een verduurzaming van het patrimonium, verminderde noodzaak om nieuwe open ruimtes aan te snijden en vergroot aanbod van sociale woningen.

Het initiatief ontstond in Gent en heeft intussen ook in Brugge en Antwerpen projecten lopen waarbij leegstaande panden omgevormd worden tot sociale huurwoningen. Nu stapt ook Mechelen mee in het projectmodel met Het Pandschap Rivierenland. Je vindt hier meer informatie over het Pandschap en hier mee informatie over de Mechelse plannen.

​Er is enerzijds een lerarentekort, momenteel zijn meer dan 1.000 leerkrachten nodig in Vlaanderen en dat aantal zal tegen 2028 stijgen tot 3.200. Anderzijds bedraagt het aantal leerkrachten met een migratieachtergrond slechts 5% van de leerkrachten in Vlaanderen.

Stad Antwerpen en ORBIT vzw pakken de volgende twee jaar die problematiek aan met ESF-middelen (oproep "innovatie door adaptatie"). Het traject 'diverse leraarskamer' dat schooluitval kan tegengaan, stereotypen kan doorbreken en inspiratie kan bieden aan alle leerlingen, kent 3 luiken waarin een leerling ondersteuning krijgt tot de start in het lerarenberoep. Je vindt hier meer informatie over de 3 luiken en hier over het hele project.

Een kind- en jeugdvriendelijke stad vereist kwaliteitsvolle openbare ruimtes en de mogelijkheid voor kinderen en jongeren om zich autonoom te bewegen in hun buurt en stad. De stad Turnhout werkt al enige jaren aan het kindvriendelijker maken van haar publieke ruimte en aan het betrekken van kinderen en jongeren bij haar beleid. Dat resulteerde voor de stad Turnhout in 2014 én 2020 in de toekenning van het label van kindvriendelijke stad. Twee drijvende krachten achter dat hele proces zijn Caroline Van den Eynde die eerst bij de jeugddienst werkte en nu programmaregisseur kind- en jeugdvriendelijke stad is en Wouter Verhaert, adviseur mobiliteit bij de stad.

Lees hier een interview met hen beiden over de vier manieren waarop de stad werkt aan een meer kindgerichte ruimte en mobiliteit. Wie interesse heeft in alle achterliggende documenten vindt hier zijn gading.

​De voorbije vijf jaar gingen experten binnen het interdisciplinaire City of Things-programma op zoek naar antwoorden op complexe problemen (wicked problems) die opduiken in onze almaar groeiende en veranderende steden in Vlaanderen. Technologie en data kunnen bijdragen aan een wetenschappelijk onderbouwd beleid om onze maatschappij aangenamer, duurzamer en veiliger te maken. Sensoren verbonden met het internet kunnen ons bijvoorbeeld helpen om geluidsoverlast te meten of de luchtkwaliteit in de stad fijnmazig in kaart te brengen. Binnen het City of Things-programma (CoT) onderzocht een interdisciplinair imec-team hoe het volledige arsenaal aan technologische innovatie kan ingezet worden om de leefomgeving en mobiliteit van Vlaamse steden en gemeenten te helpen verbeteren. Het onderzoek vond steeds plaats in samenwerking met burgers, met bedrijven en met de imec-onderzoeksgroepen aan de Vlaamse universiteiten.
Jan Adriaenssens, directeur imec City of Things blikt terug én vooruit op smart city-innovatie: wat City of Things heeft verwezenlijkt en wat volgens hem vooruitblikken voor de toekomst zijn, lees je hier.

Omstanders van ongepast gedrag weten vaak niet hoe ze zich moeten gedragen of zijn bang om zelf slachtoffer te worden. De stad Antwerpen en de stad Gent willen sensibiliseren rond deze problematiek, het taboe doorbreken door erover te praten en er iets aan doen. 

Het team Gelijke Kansen en de communicatiedienst van de Stad Antwerpen zijn een sociale mediacampagne #WijGrijpenIn over seksueel geweld gestart die focust op de rol van omstanders. Die doelgroep werd gekozen omdat gebleken is dat maar 3% van de slachtoffers hulp kreeg van omstaanders. Vijf campagnefilmpjes tonen hoe je kan helpen: anderen betrekken, afleiding creëren, isoleren, aanspreken en aanwezig blijven staan centraal.  De video's worden verspreid via sociale media zoals TikTok, Snapchat en Instagram en ook via QR-codes op posters in jongerenorganisaties, restaurants en scholen.

De stad Gent legt de focus op racisme, en wil door middel van trainingen duidelijk maken dat, als getuige van ongepast gedrag, niets doen geen optie is. In Gent worden al omstandertrainingen gegeven aan mensen van jeugdorganisaties, sportorganisaties en horecapersoneel, stadspersoneel en mobiele jeugdzorgwerkers. Ook elke individuele Gentenaar kan de cursus volgen.

Meer informatie over de omstaanderscampagne in Antwerpen en de campagnefilmpjes voor #WijGrijpenIn vind je hier. Meer informatie over omstaanderstraining in Gent vind je hier en over de training voor alle Gentenaren die dat willen hier.

​De FOD Sociale Zekerheid publiceert een gloednieuw tweedelig 'dashboard' met gegevens over sociale bescherming. Op die manier maakt de FOD de kerngegevens over de sociale bescherming zichtbaarder en toegankelijker. De FOD Sociale Zekerheid bezit uitgebreide statistische informatie over de inkomsten en uitgaven van de sociale bescherming. In het dashboard combineert de FOD zijn eigen gegevens met sleutelindicatoren van andere instellingen uit het netwerk van de sociale bescherming. Het dashboard is daarbij opgebouwd uit twee luiken. Het Dashboard Financiering geeft inzicht in de inkomsten en uitgaven van de sociale bescherming. Het vertrekt van een globaal overzicht en gaat dan dieper in op de uitgaven voor gezondheidszorg en vergrijzing. Het Dashboard Adequaatheid vergelijkt de sociale minima met de armoedegrens. Het identificeert het aantal begunstigden, legt een link tussen structurele factoren en armoederisico, en toont ten slotte aan dat de sociale bescherming effectief is. Burgers en professionals zijn zo beter op de hoogte van hun sociale dienstverlening. Het dashboard met databronnen en methodologische nota's vind je hier.

De Stad Mechelen publiceerde onlangs het 'Smart Cookbook for Midsized Cities', een gids voor middelgrote steden die innovatie willen versnellen of Smart City-projecten willen opzetten. Het 'kookboek' gaat in op onderwerpen als "Wat is een Smart City?", "Hoe word je een Smart City?", "Wat zijn de uitdagingen?", "Wat zijn de mogelijkheden met open data en interoperabiliteit?" en "Hoe ziet een Smart City er op de lange termijn uit?"

Het boek is gebaseerd op de ervaringen uit het Interreg 2 Zeeën project 'SCIFI' (Smart City Innovation Framework Implementation) dat liep van 2017 tot 2021. Het doel van het project was om smart city innovaties in middelgrote Europese steden te accelereren door snel te testen, ervaringen op te doen, te leren en vervolgens nieuwe dingen te proberen. 4 lokale besturen (Mechelen, Brugge, Saint-Quentin, Delft) en 4 kennisinstellingen (Cambridge Cleantech, University of Southampton, Agoria, Digitale Faubourg) gingen samen met een aantal betrokken burgers op zoek naar gezamenlijke uitdagingen. Ze besloten zich te focussen op de thema's mobiliteit, een goede leefomgeving en energie. Het kookboek toont via een aantal succesvolle voorbeelden de waarde van open data in Smart City projecten. Daarnaast wordt dieper ingegaan op de randvoorwaarden voor innovatie in slimme openbare diensten: het quadruple helix-netwerk van samenwerking, de nood aan een 'accelerator' in de vorm van coaching door experts bij het identificeren van uitdagingen, samenwerking via co-creatie en het hergebruik van bestaande open data tools en methoden. Meer informatie over het project vind je hier en hier. Het kookboek kan je hier vinden.

'Meten is weten' is een bekend adagium, dat zeker ook van toepassing is op de ruimtelijke ordening. Beleid wordt beter als dat onderbouwd is door cijfers. Het recent verschenen Ruimterapport Vlaanderen 2021 helpt daarbij. Het Ruimterapport beschrijft, analyseert en evalueert de toestand van de ruimte in Vlaanderen op basis van de laatst beschikbare cijfers en aan de hand van talrijke infographics en kaarten. Zo is een zeer leesbaar document ontstaan dat een lokaal bestuurder of gemeentelijk personeelslid een goed overzicht geeft van de ruimtelijke toestand en de uitdagingen die er zijn. Het Ruimtelijk Ontwikkelingsrapport Vlaanderen biedt een set juridische, economische en informatieve instrumenten om het ruimtelijk beleid in Vlaanderen vorm te geven, gericht op het beschermen van ons natuurlijk kapitaal, het verduurzamen van onze waterstromen, het creëren van een gezonde leefomgeving en het transformeren van de bebouwde ruimte naar een duurzame omgeving. Het Ruimterapport Vlaanderen 2021 kan je hier downloaden en/of gratis bestellen.

Wie liever eerst luistert en dan leest, kan hier de webinar voorstelling van het ruimterapport bekijken (vanaf minuut 36.04).