Nieuwsbrief 157

​Om tegen 2050 alle appartementsgebouwen in Vlaanderen te renoveren tot de langetermijndoelstelling 2050 moeten er jaarlijks gemiddeld 4.400 appartementsgebouwen worden aangepakt. Dit vergt een heel andere aanpak dan die voor eengezinswoningen omdat de situatie van mede-eigendom, het onderscheid tussen privatieve en gemeenschappelijke delen, de gebouwgrootte en techniciteit het complexer maken. En omdat niet minder dan 44% van alle woonheden in centrumsteden appartementen zijn, vormt dit een hele klus om te klaren. Om deze reden ontwikkelen de Vlaamse overheid alsook steden specifieke ondersteuningsinstrumenten voor dit woningtype. Recent lanceerden de Vlaamse overheid en stad Antwerpen nieuwe premies.

De Vlaamse overheid voorziet een ondersteuning tot 12.000 euro voor de opmaak van een renovatiemasterplan voor appartementsgebouwen vanaf 15 eenheden. Binnenkort wordt er ook nog extra coaching en begeleiding van de mede-eigenaars voorzien.

In Antwerpen, waar ongeveer 70 procent van de bevolking in een meergezinswoning woont en bijna 60 procent van de Antwerpenaren huurder van een pand is, worden verhuurders met een premie ondersteunt om hun panden energiezuiniger te maken. Enerzijds is er de premie die verhuurders helpt bij een energetische renovatie van hun pand. Anderzijds is er de premie die energetische renovatie van appartementsgebouwen door VME’s moet versnellen, zeker wat betreft de gemeenschappelijke delen zoals gebouwschil en verwarmingssysteem. Daarenboven kunnen gebouwen die een labelsprong maken naar EPC B of A of die voor een fossielvrije verwarming kiezen tot 16.000 euro extra subsidie ontvangen. Meer informatie over de ondersteuning door de Vlaamse overheid van grootschalige renovatie van appartementsgebouwen vind je hier. Wat de Antwerpse premies betreft, vind je hier informatie over de premie die verhuurders helpt bij een energetische renovatie van hun pand, hier over de premie voor energetische renovatie van appartementsgebouwen door VME’s en hier over de extra premie voor gebouwen die een labelsprong maken naar EPC B of A of die voor een fossielvrije verwarming kiezen.

​Een Datawalk is een gegidste wandeling met een focus op ‘data’ en hoe deze data wordt gebruikt in de publieke ruimte. Je kan een Datawalk inzetten als middel om deelnemers bewust te maken van slimme toepassingen, om kritisch te reflecteren over het omgaan met privacygevoelige gegevens of om samen met deelnemers na te denken over het beleid in een slimme stad.

Om deze aanpak bekender te maken en meer mensen in contact te brengen met het concept van Datawalks, heeft het Kenniscentrum Data & Maatschappij nu een handleiding en een kaartenset ontwikkeld. Zo kunnen geïnteresseerden - bijvoorbeeld medewerkers van (stads)diensten gericht op participatie, projectmanagers van smart cities-projecten of data protection officers van de stad of gemeente) - zélf een Datawalk uitwerken, organiseren en begeleiden, op maat van de eigen doelstellingen, doelgroep en omgeving.

Meer informatie over de Datawalks vind je hier, de handleiding hier en de kaartenset hier.

​Op verzoek van het Platform tegen Energiearmoede, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, werd op basis van 141 lopende projecten een catalogus gemaakt van preventieve maatregelen ingezet door OCMW’s om energieverbruik te optimaliseren en verminderen. Het gaat daarbij van breed opgevatte sensibilisatieacties met daar bijhorende promotiematerialen tot gepersonaliseerde acties gerelateerd aan de woning, de gebruikte apparaten en de factuur. Het doel van de catalogus is het vergroten van de zichtbaarheid van de acties en het stimuleren van hun vermenigvuldiging.

Het verzamelen en analyseren van de bestaande projecten leidde tot meer inzicht in het energiearmoede probleem en eventuele oplossingen. Zo destilleerde men vier cruciale elementen die het succes van preventieve acties kunnen bevorderen: een nieuw publiek bereiken (om energiearmoede te vermijden is het belangrijk de doelgroep van initiatieven uit te breiden en nieuwe publieksgroepen aan te spreken die gewoonlijk niet bij het OCMW over de vloer komen), een proactieve aanpak (preventief optreden vergt in tegenstelling tot curatief optreden, een proactieve aanpak om de doelgroepen die er nood aan hebben te identificeren en te bereiken), sociale cohesie creëren (ervaringen delen en uitwisselen met anderen zorgt voor sociale cohesie bij de deelnemers, waardoor hun motivatie verhoogt) en begeleiding op lange termijn (opvolging op lange termijn doet de impact van een initiatief op een huishouden toenemen en maakt het ook duurzamer).

Je vindt de catalogus hier.

​Sinds 2008 nodigt Infopunt Publieke Ruimte steden, gemeenten, ontwerpbureaus en private ontwikkelaars uit om projecten in te zenden voor het jaarlijkse praktijkboek Publieke Ruimte en de gelijknamige onderscheiding.

De zestiende projectoproep Publieke Ruimte leverde 29 inzendingen op. In de categorie ‘stedelijke projecten’ gingen de nominaties naar de winkelwandellus in Sint-Niklaas, de straattuin in Mechelen en het Leuvense park Belle Vue. Tijdens het Congres Publieke Ruimte dat begin mei doorging in Antwerpen werden de prijzen uitgereikt. Sint-Niklaas werd met de aanleg van een winkelwandellus tussen station en Grote Markt laureaat in de categorie ‘stedelijke projecten’. De provincie Oost-Vlaanderen werd met de herinrichting van het landschapspark Puyenbroeck uitgeroepen tot winnaar in de categorie ‘landelijke projecten’. De prijs van het publiek ging naar park Belle Vue te Leuven.

Je vindt hier een filmpje van de drie genomineerde projecten. Voor elk van de projecten is ook een projectfiche opgemaakt: Straattuin Korte Veluwestraat in Mechelen, Park Belle Vue in Leuven en Winkelwandellus in Sint-Niklaas.

​Jobteam Gent is een mobiel arbeidsteam dat Gentenaars in een kwetsbare positie op weg helpt naar werk. In het Jobteam werken begeleiders uit tien verschillende organisaties samen. De begeleiders van dit mobiel arbeidsteam werken outreachend wat betekent dat ze actief op zoek gaan naar Gentenaars in een maatschappelijk kwetsbare positie. Zo is er een begeleider die met zijn bakfiets met daarin een computer, twee stoelen en een tafel de wijken intrekt en mensen helpt bij het zoeken naar werk. Jobteam Gent hanteert een individuele aanpak waarbij ze bijvoorbeeld meegaan naar sollicitaties en afspreken buiten de voorziene locaties, zoals bij mensen thuis. De begeleiders stappen direct in de leefwereld van de werkzoekenden. Op die manier is de begeleiding laagdrempelig, intensief en aanklampend. De focus ligt niet alleen op werk, maar op welzijn in het algemeen. Werkzoekenden krijgen naast individuele begeleiding ook taalondersteuning, leerloopbaanbemiddeling, arbeidsoriëntatie, competentiescreening en sollicitatietraining.

Lees hier meer over Jobteam Gent en bekijk het filmpje waarin voormalig werkzoekende Bechir en zijn werkgever vertellen hoe zij elkaar vonden.

​In negen op de tien Belgische gemeenten zijn alleenwonenden vandaag het meest voorkomende type huishouden.

Dit was 15 jaar geleden nog helemaal anders, toen kwamen in zes op de tien Belgische gemeenten, in Vlaanderen zelfs in acht op de 10 gemeenten gehuwde koppels met thuiswonende kinderen het vaakst voor.

In 1992, nog 15 jaar eerder, was het klassieke beeld van gehuwde ouders met inwonende kinderen de norm. Alleen in de steden vormden alleenwonenden de grootste groep, overal elders waren gehuwde koppels dominant.

Alle demografische gegevens van het Belgisch statistiekbureau Statbel tonen aan dat de norm almaar sterker verschuift van het klassieke gezin richting op je eentje wonen. Maar hoe snel zijn de huishoudens in onze steden en gemeenten veranderd? Hoe zien de komende jaren eruit? En vooral: passen beleid en samenleving zich voldoende aan?

De Tijd deed een analyse op basis van demografische gegevens van het Belgisch statistiekbureau Statbel, zocht naar verklaringen en keek naar morgen.

Je vindt hier de grafische weergave van de evolutie en krijgt zicht op de lokale verschillen tussen steden en gemeenten.

​‘Klimaat en milieu worden steeds meer in verband gebracht met doemdenken en dat helpt niet. Ik zal laten zien dat we er met z’n allen op vooruit kunnen gaan’. Dat is de boodschap van de Nutslezing 2023 verzorgd door Prof. Dr. Maarten Hajer, denker over de toekomst van de stad en internationaal bekend vanwege zijn baanbrekende werk over de rol van taal en verbeelding.

Hajer reikt utopie aan als methode om aantrekkelijk alternatieven voor onze huidige omstandigheden voor te stellen. Om beelden op te roepen van de toekomst van de fossielvrije samenleving en wat we te winnen hebben aan levenskwaliteit en leefomgeving. Zodat we durven geloven dat de stad rechtvaardiger en duurzamer kan. En hij geeft strategieën om dat te bereiken: van mogelijke toekomsten nu al zichtbaar maken tot ontwikkelen van nieuwe sociale infrastructuur en bouwen van coalities tussen overheden en buurten.

Tevens pleit hij voor de samenhang tussen ecologie en sociologie. Hij geeft aan dat je er niet komt met optimale ecologische oplossingen. Zijn stelling is dat de rechtvaardige stad vraagt om een sociale infrastructuur zoals publiek domein en ontmoetingsplekken die in behoeften van mensen voorzien. Om mensen te laten verlangen naar dit soort steden, moet je die laten zien.

De integrale lezing kan je hier bekijken (lezing Maarten Hajer start na 2 minuten) en de samenvatting lees je hier.

​Op 27 juni 2023 organiseren VVSG en Mediawijs in Brussel opnieuw de inspiratiedag digitale inclusie, het grootste digitale inclusie event van het jaar. Je ontmoet er anderen die werken aan digitale inclusie, komt meer te weten over de nieuwste onderzoeksinzichten en ontdekt nieuwe publicaties, tools en goede praktijken.

Op het uitgebreide programma staan sessies over werken aan digitale inclusie in welzijnsvoorzieningen, lokaal werken aan digitale inclusie en buitenlandse digitale inclusiepraktijken. Tegelijk wordt ook vooruitgekeken naar de verkiezingen in 2024. Alles komt aan bod in een afwisselende mix van keynote sessies, interactieve sessies over praktijken en tools, voorstellingen van onderzoeksresultaten en panelgesprekken. Het event start om 9.15 uur en eindigt om 16 uur. Deelname is gratis maar inschrijven is verplicht. Meer informatie over het event, inclusief het volledige programma, vind je hier en inschrijven kan hier.

​De WaterAtlas werd op vraag van Vlaams minister Demir ontwikkeld binnen het Blue Deal project Vlaanderen WaterProof en werd door VITO met partners uitgewerkt op basis van feedback van waterbeheerders, ruimtelijke planners en organisaties die concrete waterprojecten uitrollen.

De WaterAtlas is een interactieve kaartentool van Vlaanderen waarbij de match gemaakt wordt tussen een lokale alternatieve waterbron en een lokale watervraag. Je ziet niet alleen exact waar alternatieve waterbronnen zich bevinden, maar ook wie in de buurt water nodig heeft.

De WaterAtlas maakt voor het eerst deze ruimtelijke data op een publiek platform beschikbaar. De kaarten zijn gratis raadpleegbaar voor zowel professionelen als andere geïnteresseerden.

Je vindt hier meer informatie en hier kan je de online tool raadplegen.