Nieuwsbrief 160

​In het VLAIO City of Things-project "Datagedreven winkelgebieden" onderzochten de steden Mechelen, Antwerpen,  Leuven, Roeselare en de Thomas More hogeschool hoe ze handelaren en horecaondernemers konden ondersteunen en inspireren om meer datagedreven beslissingen te nemen om zo de datagedreven sturing van steden en gemeenten te versterken.

Wie beschikt over data, beschikt immers over meer kennis en kan betere beslissingen nemen. Het project was een uitgelezen kans om middelen efficiënter en effectiever in te zetten en zo samen te werken aan de gezondheid van onze winkelgebieden.

Na een uitgebreide behoeftebevraging bij handelaars en horecaondernemers, werden data rond bezoekers en bestedingen ingekocht. Die werden vervolgens verrijkt met weer- en evenementendata. Dat alles vormde de basis voor een prototype handelaarsdashboard enerzijds en een generiek bruikbaar beleidsdashboard op maat van steden en gemeenten anderzijds.

Alle resultaten, leerlessen en bevindingen werden intussen gebundeld in een eindhandboek ter inspiratie van andere lokale besturen. Het handboek en een hele boel andere nuttige instrumenten kan je hier downloaden.

​Hoe begin je als lokaal bestuur aan het uitwerken van een visie en een beleid rond digitale inclusie en welke elementen mogen er in een digitaal inclusie beleid zeker niet ontbreken? Op deze vragen wil de beleidstool digitale inclusie een antwoord geven: de tool inspireert en ondersteunt lokale besturen om een visie en een beleid rond digitale inclusie op te stellen of om een bestaande visie en beleid uit te breiden.

Het gebruik van deze beleidstool is onderverdeeld in drie fasen. 1) Een set van kaartjes, de bouwstenen, ondersteunt lokale besturen bij het in kaart brengen van wat al gedaan wordt met betrekking tot digitale inclusie. 2) Tijdens een tweede oefening, in groep, verschuift de focus naar wat je kan realiseren met betrekking tot digitale inclusie in de stad of gemeente, het ' legplan' helpt je de eerder geïnventariseerde bouwstenen een plek te geven.  3) Op basis van de input uit fases 1 en 2 helpt de beleidstool daarna bij het uitwerken van een beleids- en actieplan digitale inclusie.

Meer uitleg over de beleidstool digitale inclusie voor lokale besturen, een bestellink en de downloadlinks voor de verschillende onderdelen vind je hier.

​De Renovatieversneller appartementen is één van de initiatieven uit de Vlaamse projectoproep Lokale Klimaatactie uit 2020. Twee jaar lang werkten de stad Gent en energiehuis De Energiecentrale intensief rond de uitdaging om energetische renovaties op te zetten voor de collectieve delen van appartementsgebouwen, zowel groot als klein. Dit resulteerde in een draaiboek dat ook kan gebruikt worden door andere steden en gemeenten.

Inzetten op appartementsgebouwen is een belangrijke manier om de doelstelling rond collectieve renovatie uit het Lokaal Energie- en Klimaatpact te behalen. Er zijn een aantal extra uitdagingen omdat een voldoende groot deel van de eigenaars akkoord moet gaan met investeringen. Om deze reden zette de stad Gent naast een technische ook een sociale renovatiebegeleider in.

Je vindt hier het draaiboek en heel wat praktische bijlagen.

​Kinderen spelen steeds minder buiten in de buurt waar ze wonen. In 2023 onderzocht Kind & Samenleving hoe dit komt.  Op het inspiratiemoment dat doorgaat op maandagvoormiddag 23 oktober kom je te weten wat de belangrijkste drempels voor kinderen zijn om buiten te spelen en hoe de buurt ertoe doet als fysieke en sociale (speel)ruimte. Maar er wordt vooral gefocust op hoe we kinderen kunnen ondersteunen om meer buiten te gaan spelen in hun eigen buurt. Je krijgt volop inspiratie om als lokaal bestuur, jeugd- en buurtwerk en middenveldorganisatie aan de slag te gaan.

Op de inspiratievoormiddag krijg je een toelichting over de onderzoeksresultaten, komen kinderen zelf aan het woord over buitenspelen in hun buurt en wordt een inspiratiegids voorgesteld vol praktijkvoorbeelden die kinderen stimuleren om meer buiten te spelen in hun woonomgeving. Na het plenaire gedeelte heb je de keuze uit vier activerende workshops. Je kiest bij de inschrijving welke workshop je wil volgen.

Het inspiratiemoment gaat door in De Pianofabriek, Fortstraat 35,1060 Sint-Gillis (op wandelafstand van Brussel-Zuid), vangt aan om 9u30 met einde na de lunch om 14 uur.

Deelnameprijs bedraagt 42,50 euro voor wie enkel deelneemt aan de studievoormiddag, voor wie ook deelneemt aan de lunch bedraagt die 52,50 euro. Je vindt hier het programma en alle praktische informatie en inschrijven kan hier.

​Bomen zijn de sleutel tot meer koelte in de stad. Op een warme, windstille dag kan een lommerrijke buurt tot wel 15°C koeler doen aanvoelen. Toch is het in bestaande wijken lastig om nog groen toe te voegen. Vaak wordt pas na de inrichting van stadsinfrastructuur, zoals wegen en nutsvoorzieningen, nagedacht over de beplanting van groen. Hierdoor wordt hun potentieel niet ten volle benut en kunnen bomen ziek worden of zelfs sterven.

Het T-Roffa Lab Project in Rotterdam zal zich de komende twee jaar buigen over hoe we steden kunnen inrichten met de inzet van groen als startpunt, hoe we bomen gezond houden en hoe buurtbewoners kunnen betrokken worden bij de vergroening. Dat doen ze met een mobiel bos van 38 bomen met sensoren. Ze brengen dit mobiele bos, waar al hitte-onderzoek mee werd gedaan bij de TU Delft, naar de mensen in de stad. Samen met burgers worden verschillende configuraties bedacht om de koelcapaciteit en gezondheidsvoordelen te meten. Met het bos wordt een nieuwe sociale relatie van co-zorg tussen bomen en burgers geïntroduceerd. Bomen zorgen voor burgers door koelte en andere ecosysteemdiensten te leveren. Burgers zorgen voor de bomen door water te geven en de gezondheid van de bomen in de gaten te houden. De Kick-off van het project vond plaats op 21 juni.

Je vindt hier meer informatie over het project en hier alle nieuws over de voortgang van het project. 

​De overgang naar een fossielvrije samenleving draait op diverse plaatsen in Vlaanderen en Europa op volle toeren. Hoe zorgen we ervoor dat energieproductiesites in het landschap passen? Welke energiebronnen gebruiken we waar? Hoe krijgen we burgers en bedrijven mee in de transitie? De Werelddag van de Stedenbouw 2023 snijdt in Lamot Mechelen op 24 november (9u30 tot 17uur) dit thema aan.

Doelgroep van de Werelddag 'Ruimte voor energie: De toekomst is nu!' is iedereen die met ruimte bezig is: omgevingsambtenaren, ruimtelijk planners, diverse overheden, studiebureaus en onderzoeksinstellingen.

Je vindt hier het programma en alle praktische informatie, inschrijven kan hier.

​Ter gelegenheid van de exposities 'Genk is mensenwerk' (over Genkse stadsvernieuwingsprojecten) en 'Stadsvernieuwing is mensenwerk' (over Vlaamse stadsvernieuwingsprojecten) op C-mine in Genk, organiseert Architectuurwijzer een studiedag op vrijdag 6 oktober (9 tot 17 uur). Het brede overzicht aan recente stadsvernieuwingsprojecten in Vlaanderen in beide expo's vormt een unieke gelegenheid om een breed publiek van ambtenaren van steden en gemeenten, architecten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten of andere professionals uit te nodigen.

Tijdens de studiedag worden een viertal Genkse stadsvernieuwingsprojecten nader toegelicht en tegelijk kritisch bevraagd door enkele Vlaamse experten in vier aparte workshops. Met deze projecten werkt de stad Genk actief rond enkele actuele ruimtelijke thema's die ook aan de orde zijn in andere Vlaamse steden en gemeenten.

Concreet wordt meer toelichting gegeven bij volgende projecten: (1) het masterplan voor de renovatie van Kolderbos, de grootste sociale wijk in Genk; (2) het plan om de Stiemerbeekvallei herin te richten en te herwaarderen als een belangrijke groenstructuur dwars door de stad; (3) de onthardingsplannen voor het centrum van Genk en voor de belangrijke verbindingsweg, Evence Coppéelaan, tussen het stadscentrum en C-mine en (4) het Open Living Lab Thor, een project waarin 35 private woningen worden uitgerust met de nieuwste technieken inzake verwarming, ventilatie en warmte- of energieopslag.

Tijdens de workshops kunnen de deelnemers mee van gedachten wisselen met andere experten, maar ook een rondleiding door de curatoren volgen op de expo's over stadsvernieuwing in Genk én Vlaanderen. Zo kan iedereen kiezen om meerdere workshops te volgen, in combinatie met één of twee rondleidingen door de expo's. De expo's  'Stadsvernieuwing is mensenwerk' en 'Genk is mensenwerk' zijn ook los van de studiedag te bezoeken. 

Je vindt hier het programma en alle praktische informatie over de studiedag op 6 oktober.

​Op 1 januari 2023 ging in Vlaanderen en Brussel het 'participatie- en netwerktraject' van start als nieuwe vierde pijler in het Vlaams inburgeringsbeleid. Om dit nieuwe traject voor te bereiden, experimenteerden 55 Vlaamse steden en gemeenten via het Asiel-, Migratie-, en Integratiefonds (AMIF) de voorbije 2 jaar volop in 26 proefprojecten of 'proeftuinen'.

HIVA voerde een overkoepelende eindevaluatie uit van die 26 proefprojecten. De bevindingen zijn intussen samengevat in een eindrapport dat onderverdeeld is in 7 hoofdstukken.

In de eerste drie hoofdstukken worden de inhoudelijke trajecten besproken waarbij telkens gestart wordt met een korte bespreking over hoe het traject binnen het participatie- en netwerk traject past, hoe het er concreet kan uitzien, welke tips en lessen kunnen worden getrokken bij het opzetten van deze trajecten. Waar mogelijk gaat men ook kort in op de impact van de trajecten. In een vierde hoofdstuk gaat de aandacht naar het aanbod voor meer kwetsbare profielen van inburgeraars.

Vervolgens worden de specifieke trajecten overstegen en wordt in hoofdstuk 5 dieper ingegaan op hoe het aanbod kan 'ontsloten' worden en in een zesde hoofdstuk hoe de verschillende actoren binnen de vierde pijler kunnen samenwerken en welke lessen daarbij uit de proeftuinen geleerd kunnen worden waarbij het zowel gaat om de samenwerking tussen AGII en lokale besturen, tussen lokale besturen onderling als tussen lokale besturen met andere partners. In een laatste hoofdstuk wordt stilgestaan bij overkoepelende lessen en uitdagingen.   Je vindt het eindrapport hier.

​Het nieuwe Onderzoek Verplaatsingsgedrag 2021-2022 (OVG 6), uitgevoerd door de Universiteit Hasselt, in opdracht van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken is afgerond. Gebaseerd op veldwerk van oktober 2021 tot en met november 2022 is dit het eerste onderzoek naar het verplaatsingsgedrag van de Vlaming sinds de coronapandemie.

Uit het onderzoek blijkt dat ook nà de coronapandemie, steeds meer Vlamingen kiezen voor de fiets en andere duurzame vervoersmiddelen. Het onderzoek toont aan dat 18% van alle verplaatsingen met de fiets gebeurt, 17% wordt te voet afgelegd. Vooral de opkomst van de elektrische fiets valt op. Het aantal Vlamingen dat een elektrische fiets bezit, stijgt fors. 35% van de gezinnen heeft een elektrisch exemplaar. Voor het eerst heeft de auto een aandeel van minder dan 60% in de modal split.

Alle resultaten van het onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 6 vind je hier.